Seçmeli derslerin hali ne olacak?
Seçmeli dersler; tüm olumsuzluklarına, tüm eksikliklerine rağmen ısrarla devam ettirilmesi gereken bir uygulamadır.
Ortaokullarımızda seçmeli dersler iki senedir okutulmaktadır. İsminden de anlaşılacağı gibi seçmeli dersler, öğrenci-veli tarafından seçilerek alınan derslerdir. Seçmeli derslerin gerekli mi gereksiz mi, ya da faydalı mı faydasız mı olduğunu tartışmak bile abesle iştigaldir. Biz de bu yazımızda böyle bir değerlendirme yapma gayretinde değiliz. Fakat uygulamada okul idarelerini zor durumda bırakan noktalara işaret edip, çözüm yollarının bulunmasına katkı sağlamayı amaçlamaktayız.
MEB’in yayınladığı İlköğretim Kurumları (İlkokul ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesi’nde seçmeli dersler; Din Ahlak ve Değerler (Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’in Hayatı, Temel Dini Bilgiler), Dil ve Anlatım (Okuma Becerileri, Yazarlık ve Yazma Becerileri, Yaşayan Diller ve Lehçeler, İletişim ve Sunum Becerileri), Yabancı Dil, Fen Bilimleri ve Matematik (Bilim Uygulamaları, Matematik Uygulamaları, Çevre ve Bilim, Bilişim Teknolojileri ve Yazılım), Sanat ve Spor (Görsel Sanatlar, Müzik, Spor ve Fiziki Etkinlikler, Drama, Zeka Oyunları), Sosyal Bilimler (Halk Kültürü, Medya Okuryazarlığı, Hukuk ve Adalet, Düşünme Eğitimi) alan ve derslerinden oluşmaktadır. Bir önceki cümlede yazdıklarımıza göre seçmeli dersler 6 alanda ve 21 farklı ders olarak verilebilmektedir.
MEB’in yayınladığı çizelgede de görüldüğü gibi ortaokul öğrencileri her sınıfta 8 saat seçmeli ders almak zorundadır. 5 ve 6. sınıflarda zorunlu ders saati sayısı 28 saattir. Seçmeli dersleri de ilave ettiğimizde 5 ve 6. sınıflarda haftalık ders saati sayısı 36 saat olmaktadır. 7 ve 8. Sınıflarda ise zorunlu ders saati sayısı 29 saattir. Seçmeli dersler de ilave edildiğinde 7 ve 8. Sınıflarda haftalık ders saati sayısı 37 saat olmaktadır.
Bu ders saatleri tam gün eğitim-öğretim yapan okullarda büyük problem olarak karşımıza çıkmamaktadır. Öğleden önceki saatlere zorunlu dersleri, öğleden sonraki saatlere de seçmeli dersleri yerleştirdiğinizde ders programı kolaylıkla yerleşmektedir. Fakat ikili eğitim yapan okullarda ki büyükşehirlerimizin okullarının çoğunluğu ikili eğitim yapmaktadır, büyük zorluklarla karşılaşılmaktadır. İkili eğitim yapan okullar eğitim öğretime normal olarak sabah 7:30’da başlamakta öğle 12:30’da bitirmekte ve 13:00’da öğleci grubu başlatıp17:40 gibi öğleden sonraki dersi bitirmektedir. Fakat şimdi 6, 7. sınıflarda haftalık 6 saat, 7 ve 8. sınıflarda haftalık 7 saat ilave ders saati ikili eğitim öğretim yapan okullarda en büyük problemdir. Öğle arası hiç süre bırakmadan ders programı yerleştirilse bile sabah ders başlangıcı yaklaşık 7:00 ve akşam ders paydos saati 18.50 gibi olmaktadır. Bu da kimsenin kabul edebileceği bir eğitim öğretim süreci değildir.
Ayrıca seçmeli ders öğretmenlerinin okullarda kadrolu olarak bulunmaması da seçmeli derslerin verimli geçmesinin önündeki en büyük engellerdendir. Seçmeli derslerin sayısının çok olması ve her okulda kadrolu öğretmenin bulundurulması mümkün görünmediğine göre, bu derslerde görevlendirilecek öğretmenlerle ilgili bir düzenleme yapılması da kaçınılmaz olacaktır. Bunun için fiziki olarak birbirine yakın okullarda öğretmenlerin semt, ilçe içerisinde birden fazla okula görevlendirilmesi yoluna gidilmelidir.
Yine seçmeli derslerin özel yetenek gerektiren dersler olduğu göz önüne alındığında, yerleşim yerlerinde diğer kamu kuruluşlarında veya özel kuruluşlarda görevli seçmeli dersi okutmaya ehliyetli kişilerin görevlendirme olarak çalışmalarının önü açılmalı hatta teşvik edilmelidir. Özellikle spor, medya, gazetecilik, televizyonculuk, yabancı dil,hakim-avukat, din dersleri… gibi dersler için alanında kendini kanıtlamış, başarılı kişilerin seçmeli derslere girmesi öğrenciler açısından yılların tecrübelerinden faydalanma imkanı açacaktır. Bu konu MEB’in gündemine alınmalı ve teşvik edilmelidir.
Seçmeli derslerle ilgili gözden kaçan bir husus daha vardır. Seçmeli dersler ders çizelgesinde de belirtildiği gibi sınıf bazlı değil, özel kurslardaki gibi kur bazlıdır. Öğrenci Kur’an-ı Kerim dersini 6 ve 7. sınıflarda almadı, 8. sınıfta almak istedi o zaman 1. kurdan başlayacaktır. Yani öğrenci aynı sınıf arkadaşları ile aynı sınıfta değil, aynı kuru alan örencilerle aynı sınıfta bulunacaktır. Çizelgede gösterilen seçmeli derslerin bir çoğu 4, bir kısmı 2 ve az bir kısmı da sadece 1 kurluk derslerdir. Sistem okullarımızda ikinci yılını yaşadığı için bazı kurumlarda bu nüans gözden kaçmış olabilir. Fakat sistem oturmaya başladıkça eksikliklerin giderileceği temennimizdir.
Seçmeli dersler; tüm olumsuzluklarına, tüm eksikliklerine rağmen ısrarla devam ettirilmesi gereken bir uygulamadır. Öğrencilerin kişiliklerini bulmasında, fiziksel ve beyinsel gelişimlerinin tamamlanmasında hassas bir öneme sahiptir. Fakat uygulamada zorlanan okul yönetimlerine de yukarıdaki olumsuzluklar giderilerek, katkı sağlanmalı ve bu güzel uygulamanın iyileştirilerek ve severek devam etmesinin önü açılmalıdır. (14.4.2014)