Taşıt sayısı ve yakıt harcama oranları ne durumda?

- Son dönemde meydana gelen otobüs ve TIR kazalarının arka planında yattığı söylenen kaçak akaryakıt ve uygun olmayan akaryakıt kullanımı resmi verilerde de kendini gösterdi. Bugün gazetesinden Erdoğan Süzer'in haberine göre son 1,5 yıllık dönemde taşıt sayısı arttığı halde yurt içi akaryakıt tüketiminde azalma meydana geldi. Akaryakıt tüketiminin araç sayısındaki artışa paralel artmaması gelecekte faciaların daha fazla yaşanma riskini işaret ediyor. Sürücülerin uygun olmayan akaryakıt ürünlerine yönelmesinde aşırı yüksek vergilerin etkili olduğu belirtiliyor.

ARAÇ SAYISI ARTTI

Trafiğe çıkan araç sayısı 2013 yılından bu yılın haziran ayı sonuna kadar geçen yaklaşık 1,5 yıllık dönemde 1 milyon 187 bin adet arttı. Bu araçların 1 milyon 140 binini otomobil ve hafif ticari araçlar, 47 bin 600'ünü ağır taşıtlar oluşturdu. Trafiğe çıkan 1,1 milyon araç doğal olarak ilave akaryakıt talebi oluşturdu. Bu talep nedeniyle yurt içi akaryakıt üretimi ve ithalatının artması bekleniyordu. Ancak beklenen tüketim artışı resmi verilere yansımadı. Araç ve akaryakıt verilerindeki uyumsuzluk kaçağı işaret ediyor.

BENZİN ÜRETİMİ 643 BİN TON GERİLEDİ

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) verilerine göre, bu yılın ocak-mayıs döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre rafineri üretimi, rafineri satışları, bayi satışları ve akaryakıt ithalatında düşüş yaşandı. Söz konusu 5'er aylık karşılaştırmalı dönemde rafinerilerin ürettiği hem benzin, hem motorin hem de LPG üretim miktarı belirgin bir şekilde düştü. Özellikle motorin ve benzin üretimindeki düşüş yüzde 22'leri (643 bin ton) buldu.

İTHALATTA DA DÜŞÜŞ VAR

Akaryakıt üretiminin yanı sıra ham petrol dahil akaryakıt ithalatında da aynı dönemde düşüş yaşandı. Bu dönemde ham petrol ithalatı 7,3 milyon tondan 6,5 milyon tona, benzin ithalatı 10,8 milyon tondan 200 bin tona geriledi. Motorin ithalatı ise 3,6 milyon tondan 4,3 milyon tona çıktı.

5 LİRALIK BENZİNİN 3 LİRASI VERGİ

Kaçak akaryakıt ya da uygun olmayan yakıtların araçlarda kullanılmasında akaryakıt ürünlerine uygulanan aşırı yüksek vergilerin neden olduğu belirtiliyor. Dünyanın en pahalı akaryakıtının tüketildiği Türkiye'de litresi 5 liradan satılan benzin fiyatının 2 lira 95 kuruşu vergiden oluşuyor.
Benzindeki yaklaşık bu 3 liralık verginin 2 lira 18 kuruşunu ÖTV, 77 kuruşunu da KDV adı altında ödüyoruz. Aynı şekilde litresi 4,42 TL'ye satılan motorine 68 kuruşu KDV, 1 lira 59 kuruşu ÖTV olmak üzere toplam 2 lira 27 kuruş vergi; litresi 2,83 TL'ye satılan LPG'ye de 43 kuruşu KDV, 1,57 kuruşu ÖTV olmak üzere toplam 2 lira vergi ödüyoruz.

MOTORİN SATIŞI 438 BİN TON DÜŞTÜ

Üretim ve ithalatla birlikte yurt içi akaryakıt satışlarında da düşüş oldu. Bu dönemde rafinerilerin sattığı motorin ve LPG miktarında belirgin azalma yaşanırken benzin satışında çok küçük artış görüldü. Dağıtıcı şirketlerin satışları da adeta yerinde sayarken, motorin satışındaki net düşüş 438 bin tonu buldu. Türkiye'nin araç parkı içinde dizel araçların oranının sürekli artmasına rağmen motorin satışlarındaki düşüş dikkat çekti.

TÜRKİYE'NİN PETROL İTHALATI (OCAK-MAYIS KARŞILAŞTIRMASI/BİN TON)

Ürünler 2013 2014 Fark (miktar) Fark (%)
Ham petrol 7.349 6.519 -830 -11,3
Motorin 3.605 4.296 691 19,1
Biodizel mot. 46 32 -14 -31,2
K.Benzin 10,8 0,2 -10,6 -98,1
Uçak benzini 2,1 2,8 0,7 33,6

RAFİNERİ ÜRETİMİ (OCAK-MAYIS KARŞILAŞTIRMASI/BİN TON)

Akaryakıtlar 2013 2014 Fark (miktar) Fark (%)
Benzin 1.719 1.433 -286 -16,6
Motorin 2.944 2.301 -643 -21.8
LPG 283 263 - 20 -7,1

Rafineri akaryakıt satışları (Ocak-Mayıs karşılaştırması/bin ton)

Akaryakıtlar 2013 2014 Fark (miktar) Fark(%)
Benzin 676 691 15 2,1
Motorin 3.152 2.542 -610 -19,3
LPG 312 302 -10 -3,1

Akaryakıt dağıtıcı satışları (Ocak-Mayıs karşılaştırması/bin ton)

Akaryakıtlar 2013 2014 Fark(miktar) Fark (%)
Motorin 5.990 6.056 66 1,1
Biodizel 305 411 106 35
Benzin 689 691 3 0,3
Katkılı benzin 11 29 18 154