İş arama izni nedir, nasıl kullanılır?

Çalıştığı işyerinden, çalışma şartlarından veya aldığı ücretten memnun kalmayıp daha iyi koşullarda çalışmayı düşünerek ayrılmak isteyen işçiler için 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca iş arama izni hakkı bulunmaktadır. İş arama izni İş Kanununun işçinin işsiz kalması dolayısıyla sıkıntıya düşmemesi ve yeni iş bulması suretiyle hayatını idame ettirebilmesi için sağladığı bir haktır.

İş arama izni nedir?

4857 Sayılı İş Kanunu'nun 27'nci maddesine göre, bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş Kanununa göre iş sözleşmesinin fesih bildirim süresinin işlediği sırada işverenin işçiye iş arama izni verme yükümlülüğü bulunmaktadır. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. Başka bir deyişle isterseniz günlük iki saat yerine işten ayrılmadan önceki sürede tüm gün iş arama izni kullanabilirsiniz. Bu sürede ücretinizi de alırsınız.

İhbar Süresi işçinin işyerinde çalıştığı süre ile orantılı olarak işten ayrılması için hem işverenin hem de işçinin birbirine önceden işten ayrılacağını yada işten çıkartılacağını söylemesi gereken süreyi ifade eder. İş arama ihbar süresi içinde kullandırılır.

İhbar tazminatı İş Kanunu 17'nci maddesinde düzenlenmiş olup, iş sözleşmeleri;

a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır. Belirtilen süreler azami olup, işçi ve işveren arasında yapılan sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim süresine işçi yada işveren uymazsa diğer tarafa bildirim süresi kadar ücret tazminat ödemek zorunda kalır. İşveren bildirim süresinin ücretini peşin öderse iş akdi tüm hukuki sonuçları ile sona erdiğinden iş arama izni istenemez.

İş Arama İzni Nasıl Hesaplanır?

Örneğin işçi üç yıldan fazla süre ile işyerinde çalışıyorsa asgari ihbar süresi sekiz haftadır. Buna göre bu süre içerisinde iş arama iznini kullanabilir. Sekiz hafta içerisinde çalışılan günlerde her gün iki saat iş arama izni hakkı vardır. Haftada 6 gün çalışılıyorsa 6*2=12 saat, toplamda 12*8=96 saat iş arama izni vardır. İşçinin günlük çalışma süresinin 7.5 saat olduğunu kabul edersek 96 : 7.5= şeklinde hesaplanır. Buna göre işçi iş arama iznini 13 gün olarak kullanacak ve bu sürede işe gelmeyecektir. Günden artakalan yarım saatlik (30 dakika) kısmı da çalıştığı günlerde iş saatleri içerisinde kullanacaktır.

İşveren İş Aramak İçin İzin Vermezse Ne Olur?

İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. “İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, (yani iş arama izni ücret almaya engel değildir) çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.” şeklinde kurala yer verilmiştir. Yeni iş arama izni, ihbar önelinin içerisinde işçiye tanınmış bir hak, işveren için ise kanundan doğan bir yükümlülüktür.

İstifa eden işçinin iş arama izin hakkı var mıdır?

Yeni iş arama izni, sözleşmenin kim tarafından feshedildiğine bakılmaksızın belirsiz süreli iş sözleşmelerinde bildirim süresi içinde kullanılmak üzere işçiye tanınmış bir haktır. Yani, istifa eden işçinin de günlük 2 saat iş arama izni hakkı vardır.