Tavanı yeniden belirlenen kıdem tazminatına hangi haklar dahildir?

Temmuz zammı ile memur maaş katsayısı, taban aylık katsayısının artırılmasıyla 1 Temmuz 2015’ten itibaren kıdem tazminatına müstahak olarak işten ayrılacak işçiler için kıdem tazminatı tavanı 3.709,98 TL olarak belirlenmiş oldu.  

Kıdem Tazminatı da Değişiyor

KIDEM TAZMİNATI TAVANI HESABI



Kıdem tazminatı işçinin;  
•    İşveren tarafından 4857 sayılı İş Kanununun 25. maddesinin II numaralı bendinde gösterilen “Ahlâk ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” sebepler dışında,                                                      
•    İşçi tarafından anılan Kanunun 24. maddesi uyarınca,                      
•    Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,                                   
•    Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malûllük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;                   
•    506 sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,
        Feshedilmesi veya
•    Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi,
•    İşçinin ölümü sebebiyle son bulması,
hallerinde hak ettiği bir son ücret oluyor.  

Bu durumda 01.07.2015 - 31.12.2015 tarihleri arasında brüt ücreti 3709,98 TL'yi geçen işçilerin kıdem tazminatını hak eder biçimde işten ayrılmaları halinde her bir yıl için alabilecekleri maksimum tutar 3709,98 TL olacak. Toplam tutardan sadece damga vergisi kesilecek. Kapıcıların kıdem tazminatlarından ise damga vergisinin de kesilmemesi gerekiyor.

Peki tavan rakamıyla sınırlanan bu kıdem tazminatı hakkına hangi halar dahil, hangileri hariçtir, bunları değerlendirelim.

Kıdem Tazminatı Hesaplamasına Hangi Unsurlar Dahildir?

Kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında normal ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.  Ücret, rutin ikramiye, sosyal yardım, yemek parası, sendika ücret farkları, yakıt parası gibi ücretler kıdem tazminatı hesabına dahildir.

Hesaplamada dikkate alınacak sosyal hakların süreklilik arz etmesi gerekmekte olduğundan kıdem tazminatı hesabında esas alınacak yan ödemeleri “süreklilik arz eden, işyerinde kullanılmak üzere verilmiş olmayan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler, her türlü ayni ve nakdi ödemeler” şeklinde formülize edebiliriz. Bu bakımdan tek tek tasniften ziyade bu ölçüye uyan ödemelerin dikkate alınması gerekir. Örneğin fazla mesai, hafta tatil ücreti, doğum, ölüm yardımları dahil edilmezken, sosyal yardım amaçlı olarak dışarıda da kullanabilecek şekilde verilen sabun veya havlu kıdem tazminatı hesabına dahil edilmelidir. Ancak aynı sabun sadece işyerinde kullanılması için veriliyorsa kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.

Kıdem Tazminatı Hesabında İşçinin Aldığı İkramiyeler Nasıl Değerlendirilir?

Kıdem tazminatına esas alınan ücrete ikramiyenin yansıtılması konusunda son bir yıl içinde ödenen ikramiyelerin 365’e bölünmesi suretiyle tazminata esas bir günlük ikramiye tutarı dikkate alınmalıdır.

İşveren Tarafından İşçileri İçin Ödenen Bireysel Emeklilik, Hayat ve Sağlık Sigortası Primleri de Kıdem Tazminatı Kapsamında mıdır?

1475 sayılı eski İş Kanununun halen yürürlükte bulunan 14. maddesinin 2. fıkrasına göre ödenen kıdem tazminatına esas ödemeler 'para ve para ile ölçülebilen her şeydir' olarak formülize edileceğinden süreklilik arz eden ve işverence karşılanan veya katkı sağlanan özel hayat veya sağlık sigortası primlerinin de kıdem tazminatı ödemelerinde dikkate alınması gerekiyor.

Maaşın Yanında Prim de Alma Sistemiyle Çalışan Bir İşçinin İşten Çıkarılması Durumunda Kıdem Tazminatı Hesabında Primler Brüt Maaşa Eklenir mi?  

Prim ödemeleri, ikramiye gibi düzenli bir ödeme şeklinde yapılıyorsa ve 12 ay boyunca ödenmiş ise kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması şeklindedir. Onbir ay ödenmiş fakat bir ay dahi ödenmemiş olsa, kıdem tazminatı hesabına giremeyecektir. Bu şekilde Yargıtay Hukuk Bölümü İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu da “prim veya ikramiyelerin kıdem tazminatının hesabına esas olan ücret kavramına dahil bulunduğu” kararını almıştır.

Kıdem Tazminatı Hesaplamasına Hangi Unsurlar Dahil Edilmez?

Geçici ve eğreti nitelikteki ücret ekleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz. Örneğin fazla mesai, mamul yardımı, öğrenim yardımı, işyerinde giyilmek ve kullanılmak üzere verilen iş eşyaları, primler, ücretli izin parası, çalışılan hafta tatili ücreti, yolluk, otel ve ev gideri olarak ödenen paralar, belirli sürelerde verilen özendirme ikramiyesi (teşvik ikramiyesi), avans ödemesi gibi daimilik arz etmeyen ödemeler geniş anlamdaki ücret kavramına dahil olmadıkları için kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmazlar. İş riski ücreti, bayram harçlığı, ulusal ve dini bayramlarla resmi tatillerdeki çalışmalar karşılığı ödenen ücretle fazla mesai, taşıt yardımı, jübile ikramiyesi gibi ödemeler de kıdem tazminatı hesabından hariçtir.