Son Torba Kanun neleri düzeltecek?

TBMM'deki son Torba Kanun yaşlı aylıkları, çalışanlar ve sigortalılar ile ilgili bir takım düzeltici mahiyette değişiklikler içeriyor. İşte Torba Kanun'un getirdiği düzenlemelerin bütün ayrıntıları...

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun TBMM’ye sevk ettiği torba kanun tasarısı ile AKP Ankara Milletvekili Murat Alparslan’ın sevk ettiği kanun tasarılarının birleşerek hızla yasalaşma sürecine girdiği bir süreçteyiz.

MEMURLAR VE EMEKLİLER İÇİN NELER GETİRİYOR?

Önceki torba yasalarda olduğu gibi bu torba yasanın da çalışanlar, sigortalılar, memurlar ve emekliler için ne getirdiğini ya da ne götürdüğünü sizin için inceledik.

Bu Torba Kanunun getirdiği önemli değişikliklerden biri de 65 yaş aylıklarıyla ilgili bulunuyor. İlk olarak bu önemli konudaki değişikliği ele almak istedik. Söz konusu düzenlemenin bu konuda ne getirdiğini daha iyi anlamak önce bu noktaya nasıl geldik bir hatırlamakta elbette yarar var. 

2013 YILINDAKİ DEĞİŞİKLİK

2013 yılından önce 65 yaş aylıklarındaki temel kriterlerden olan muhtaçlık kriterinin tespitinde bu kapsama girenlerin bizzat kendilerinin gelirlerine bakılırken 2013 yılında yapılan 6495 sayılı yasa değişikliğiyle muhtaç yaşlının değil hane geliri esas alınmaya başlanmıştı.

Hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olan Türk vatandaşları SYDV’ler tarafından muhtaç kabul edilmeye ve buna göre 65 yaş aylığı bağlanmaya başlanmıştı.

 AYLIKLAR KESİLMEYE BAŞLANDI

Kişi başı gelirden hane geliri uygulamasına geçilmesi 65 yaş üzerindeki muhtaç Türk vatandaşlarına ödenen aylıkların 2013 yılından itibaren yoğun şekilde kesilmeye başlamasına neden olmuştu.

İşte bu son Torba Kanunla 2013 yılından beri 6495 sayılı Kanunla yapılan değişikliğin olumsuz sonuçlarını bir nebze olsun ortadan kaldırmak amacıyla düzeltme niteliğinde bir değişiklik yapılmış olunuyor. Yani bundan böyle 65 yaş üstü vatandaşların muhtaçlık tespitinde içinde yaşadıkları hanenin toplam gelirleri değil sadece yaşlı karı-kocanın gelirlerine bakılacak. 

YENİ HÜKÜM NE DİYOR?

Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya nafaka bağlanmış veya nafaka bağlanması mümkün olanlar ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu hükümlerine göre harçlık ödenenler (143,88 TL) hariç olmak kaydıyla, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (2.332) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanmaya devam edecek.

 HANE GELİRİ KARI KOCA GELİRİ

Muhtaçlıkta her ne nam altında olursa olsun kendisine ve eşine ait her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle kişi başına düşen aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden fazla olanlarla aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olanlar muhtaç sayılmayacak ve bu kapsamda aylık bağlanmayacak.

Buradaki 2.332 gösterge rakamı aslen yasada 1.620 iken Bütçe Kanunlarıyla farklı olarak 2014 yılı için 1751, 2015 yılında 6645 sayılı Kanunun getirdiği değişiklikle 2332 gösterge olarak uygulanmıştı. 2016 yılı için ise 2.332 gösterge rakamı asıl yasaya dâhil edilmiş olarak bir düzeltme de burada yapılmış oluyor.

SONRADAN ENGELLİ OLAN YAŞLILARIN MUHTAÇLIĞI

Ayrıca 65 yaş üstü olup başkasının yardımı olmadan hayatını sürdüremeyecek kadar engelli olduğunu sağlık kurulu raporu ile ispatlayanların muhtaç olma kriterleri de içinde yaşadıkları hanenin toplam gelirlerine göre değil sadece kendisi ve eşinin gelirlerine bakılarak belirlenecek.

MÜRACAAT YERİ

65 yaş aylığı için başvurular, adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına yapılması gerekiyor.

SOSYAL İNCELEME

Başvuru sonrasında yapılan sosyal inceleme, hane ziyareti ve çevre araştırmasından elde edilen bilgilerden oluşuyor. Sosyal inceleme; başvuru formunda beyan edilen bilgiler ile merkezi veri tabanlarından yapılan sorgulamalar doğrultusunda elde edilen bilgilerin doğrulanması ve hanenin genel durumunun mahallinde saptanması maksadıyla, Vakıf personeli tarafından başvuruda bulunanın ikametgâhına ve çevresine gidilmek ve hane ziyaret bilgi formu doldurulmak suretiyle gerçekleştiriliyor. Aylık almaya hak kazanan kişilerin sosyal incelemelerinin her yıl yenilenmesi gerekiyor.

DEĞERLENDİRME

Kendisine ve eşine ait her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle kişi başına düşen aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden 392,49 TL’den az olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olmayanlar, 2022 sayılı Kanunun uygulanmasında muhtaç sayılacak.

ÇOCUKLARI NAFAKA VERİRSE DEVLET 65 AYLIĞI VERMEZ

Aylık müracaatında bulunan kişiye 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 364 üncü maddesine göre saptanan yakınlarından nafaka bağlanmasının mümkün olup olmadığı Mütevelli Heyet tarafından tespit ediliyor. Nafaka bağlanması mümkün olduğu belirlenenlerin aylık başvurusu reddediliyor.

AYLIK TUTARI

Üçer aylık dönemler halinde ve peşin ödenen muhtaç 65 yaşlı aylığı hesabı:

2332 x 0,088817 = 207,12 TL + Ek Ödeme = 217,48 TL

Dolayısıyla bu kapsamdaki ödemenin üç ayda bir 652,44 TL olması gerekiyor.