Memurun dereceleri ve haklar bakımından etkileri
Sosyal Güvenlik Uzmanımız Şevket Tezel memurun derece ve hakları konusunu köşesine taşıdı.
Memurlar için derece ve kademe çok önemli bir hak ve kavram
olmaktadır. Zaman içinde yükselen derece ve kademe bir tane olsa
iyi de çoğu durumda bu derece ve kademe üç ayrı koldan
yürümektedir. Zira memurun kazanılmış hak aylık derecesi,
emekliliğe esas derece ve kadro derecesi ayrı kavramları ifa
etmektedir.
Memurların emekliliğe esas derece ve kazanılmış hak aylık derecesi
başlangıçta aynı olsa dahi memuriyetten önce SSK veya Bağ-Kur diğer
statülerde hizmeti olan memurların intibak işlemi yaptırması
sonucunda farklılaşır ve farklı tarihlerde yükselmeye başlar.
Devlet memuriyetine hizmet sınıflarına, unvanlarına ve öğrenim
durumlarına göre başlayan memurlar normalde üç yılda bir derece ve
her yıl bir kademe yükselebilmekte ve ayrıca 2011'den önce sicil
puanlarına göre 6 yılda bir, 2011'den itibaren ise disiplin cezası
almamalarına göre 8 yılda bir kademe yükselebilmektedir.
Ama bu yükselmelerle kurumun kadro yapısı uymayabilmekte, bu
durumda da derece yükselmesi için gerekli şartlara sahip oldukları
halde, yükselebilecekleri derecede memurun atanabileceği kadronun
bulunmaması durumuyla da karşılaşılabilmektedir. Bu halde memur
kazanılmış hak aylık derecesi bakımından yükselirken kadro derecesi
aynı kalıp iki derece arasında fark ortaya çıkmaktadır.
657 sayılı Kanunun 67 nci maddesi "Diğer şartları taşımakla
birlikte üst derecelerde kadro olmadığı için derece yükselmesi
yapamayan memurların kazanılmış hak aylıkları, öğrenim durumları
itibariyle yükselebilecekleri dereceyi aşmamak şartıyla işgal
etmekte oldukları kadroların üst derecelerine yükseltilir."
hükmüyle bu durumdaki memurun bir kısım haklarını korumaya
almaktadır.
Yani;
Devlet Memurları Kanununun 68/A maddesine göre, memurların derece
yükselmesi yapabilmesi için;
Derecesi içinde en az üç yıl ve bu derecenin 3 üncü kademesinde bir
yıl bulunmuş olması,
Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde
etmiş olması
yetmemekte, ayrıca
Üst derecelerden boş bir kadronun bulunması da
gerekmektedir.
Şayet yükseköğrenim mezunu iseniz kazanılmış hak aylığı bakımından
ilerler ve 1 inci derecenin 4 üncü kademesine kadar devam
edebilirsiniz. Yükseköğrenim mezunu değilseniz 1 inci dereceye
yükselemezsiniz.
Bu düzenlemeye göre, 5 inci derece memur unvanlı kadroda bulunan,
fakat kazanılmış hak aylığı itibariyle 2 inci derecenin 1 inci
kademesini hak etmiş bir GİH sınıfında bir memur olarak bazı
hakları bakımından mağduriyetle karşı karşıyasınız.
Devlet memurlarının yararlandığı bazı ödemeler kadro derecesine
göre, bazıları da kazanılmış hak aylık derecesine göre
belirlenir.
Okurum Murat Bey gibi kazanılmış hak aylık derecesi 2/1 olan ve 5
inci derece memur unvanlı kadroda görev yapan bir personeli örnek
aldığımızda, bu personelin aylık ödeme unsurları şu şekilde
olacaktır:
Gösterge: Kazanılmış hak aylığına göre 2/1 esas alınacaktır.
(1155)
Ek gösterge: Kazanılmış hak aylık derecesi olan 2 inci derece esas
alınır. (1600)
Yan ödeme: Kadro derecesi ve aylık derecesine göre değil 2006/10344
sayılı BKK kapsamında kadro unvanına göre ödendiğinden yan ödeme
puanı etkilenmez. (500)
Ek ödeme: 375 sayılı KHK'ye göre kadro unvanı, aylık alma derecesi
ve ek göstergeye göre belirlenmesi, yani kazanılmış hak aylık
derecesine göre esas alınması gerektiğinden bahse konu KHK eki 1
sayılı Cetvel kapsamında 2 nci dereceye göre “9500x0,083084x%110”
olarak uygulanır.
Özel hizmet tazminatı: 2006/10344 sayılı BKK kapsamında kadro
unvanı ve derecesine göre ödendiğinden 5 inci derece esas
alınacaktır. (9500x0,083084x%49). Kurumların Genel İdare Hizmetleri
Sınıfına dahil 1, 2, 3 ve 4 üncü dereceli kadrolarında bulunanlar
ise %55 ÖHT'den yararlanırlar.
Yeşil pasaport: 5682 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine göre
“Birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu
kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile
ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek
suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları” hükmü
gereği kadrolu memurlar için kadro derecesi önemli olmaktadır.
Kazanılmış hak aylık derecesi veya emeklilik derecesi ne olursa
olsun kadro derecesi 4 üncü veya daha alt derecede iken emekli
olunmuşsa yeşil pasaport hakkı güme gitmektedir.
Yani okurum mevcut durumdan sadece özel hizmet tazminatı ve yeşil
pasaport alma bakımından etkilenecektir.
Okurumun Kurumunun hiyerarşik silsile içerisinde Devlet Personel
Başkanlığı'ndan talepte bulunarak kadro derecesini revize etmesi
gerekir. Bu kurumdan talep edilmeli. Yeterli kadro yoksa zaten
olumlu cevap veremezler ama ihtiyaç kadroyu DPB’den talep için
girişimde bulunmazlar veya olumsuz cevap verirlerse okurum idare
mahkemesi nezdinde girişimde bulunabilir.