Madencinin sigorta primini bakkal ödeyecek!

Olur mu öyle şey dediğinizi duyar gibiyim.

Koskoca madencinin sigorta primini bakkal mı ödeyecek, öyle şey mi olurmuş! Ama burası Türkiye! Oluyor işte.

Dahasını söyleyelim: Artık kimya fabrikasının primini avukat bürosu, gökdelen inşaatının primini pastane, iş ortamında biyolojik tehlike bulunan labaratuar işyerinin primini çayocağı, silahlı güvenlik çalıştıran işyerinin primini evinde çocuğunu bakıcıya baktıran, uzun yol deniz kaptanının primini muhasebe bürosu ödeyecek!

Prim Oranları Değiştirildi!

Efendim açıklayalım:

Geçtiğimiz Perşembe günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden geçen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda değişiklik yapan kanun birçok hususta değişiklik yaptı. Bunlardan biri de prim oranları.

İşverenlerin kısa vadeli sigorta kolları primi dediğimiz iş kazası ve meslek hastalıkları prim oranı değiştirildi.

Daha evvel işyerleri yaptıkları işin riski yüksek olmasına göre sınıflandırılıyor, daha riskli işler riskin gerektirdiği işkolu koduna, daha yüksek tehlike sınıf ve derecesine konuluyordu. Böylece iş kazası riski fazla maden işyeri fazla prim ödüyor, iş kazası riski az olan çayhane işyeri az ödüyordu. Böylece çalışanlar da kısa vadeli sigorta kollarından yapılan ödeneklerden bu çerçevede yaptığı işin riskin göre yararlanıyordu.

Oysa son yapılan değişiklik ile Sosyal Sigortalar Kanunundaki iş kazası prim oranları herkes için ayni oldu, yani sabitlendi!

Buna göre bundan böyle elektrik santrali işletenin de ayakkabı boyacısının da prim oranı ayni olacak!

Özetle ağır ve tehlikeli işyerlerinin primini büro işyerleri ödeyecek!

Başka bir deyişle global bütçe anlamında baktığınızda birinin risk primini diğeri üstlenecek.

Değişiklik yapan Kanun Cumhurbaşkanı onaylarsa bal gibi de olacak!

Riski Düşük Olandan Fazla Prim Almak Adaletli mi?

Bundan önce işyerinde yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1 ilâ % 6,5 oranları arasında olmak üzere değişen prim oranları uygulanmakta idi.

Böylece riski düşük olan ofis, büfe, bakkal, okul, kırtasiye gibi işyerleri az prim öderdi.

Riski yüksek olan maden, ağır sanayi, döküm, petro-kimya, biyolojik ve radyoaktif risk arzeden işyerleri, kimyasal üretim yapan işyerleri fazla prim öderdi.

Bu da gayet doğaldı: Zira ay geçmiyor bir maden kazası haberi almayalım!

Slikosis Hastalarını Unuttuk mu?

Yeni yasa ise tüm işyerlerinin riskini bir sayıyor.

Bir düşünelim: Yerin iki yüz metre altına inen işçinin iş kazası riski ile Üsküdar İskelesi’nin önündeki büfecide çalışanın iş kazası riski ayni midir?

Sizce kot taşlama atölyesinde çalışan işçi ile berberin iş riski ayni mi? Olabilir mi?

Slikosis hastalarının nasıl ağzından kan gelerek ve acı çekerek can verdiklerini görmedik mi televizyonlarda?

Daha dün Kozlu’da 8 işçinin toprak altında kaldığını, anaların eşlerin gözü yaşlı kaldığını görmedik mi?

Türkiye’de Prim Oranları Yüksek Ama…

Elbette ki Türkiye’de prim oranları yüksek.

Ancak prim oranlarının makul seviyeleri çekilmesi sosyal güvenlik bütçesinin dengeli hale getirilmesi, kayıtdışılığın önlenmesi ve sosyal güvenlik kültürünün toplumca benimsenmesinden geçiyor.

Dahası indirim olacaksa herkese olmalı. Daha çok büyük işverenleri ilgilendiren tehlikeli iş primini düşürüp yükü küçük işyerlerine yüklemekle olur mu?

Peki bu mu prim oranlarının düşürmenin doğru yolu?

Mesleki riskleri dikkate almadan sigorta primlerini sabitleme yaklaşımı düşük tehlike arzeden işler yapan işverenlerin ödemesi gerekenden fazla ödediği anlamına geliyor. Bu ise adalete ne kadar uygun?

İşverenler ve Sektörler Arasında Prim Yükü Yer Değiştirdi

Son düzenleme sanıldığının aksine tüm işverenler açısından prim yükünün düşürülmesini getirmiyor.

Yalnızca işverenler ve iş kolları arasında haksız surette bir prim yükü tranferi yapılmasını ifade ediyor.

Yeni düzenleme SGK’nın daha ağır ve tehlikeli iş ve sektörlerden daha az prim alarak daha fazla riski karşılamasını getirecek ki, bu da sosyal güvenlik bütçesi açısından olumsuz etki yapacak bir durumdur.

Azıcık sosyal güvenlik hukuku bilen şunu görür ki yeni düzenleme bu haliyle sosyal güvenlik hukukunun temel ilkelerine hiç mi hiç uyum göstermiyor.

Bakanlar Kurulu Değiştirmeye Yetkili Ama…

Yasa Bakanlar Kurulu’na prim oranını % 1,5 oranına düşürmeye ya da % 2,5 oranına artırmaya yetki veriyor. Muhtemeldir ki tehlikeli işler % 2,5, tehlikesi düşük işler % 1,5’ta tutulacak.

Ancak böyle olsa bile iş riski makasının ölçüsüz bir şekilde daraltıldığı ortada.

Nükleer santralde çalışanın risk primi ile restoranda bulaşık yıkayan işçinin risk primini ayni tutmak, yada bu kadar yakın oranda belirlemek çağdaş sosyal sigortacılık ilkelerine külliyyen aykırı.

Bu işverenler arasında prim yükünün adil paylaşımını baltaladığı gibi SGK bütçesine de kağıt üzerinde katkı sunar gibi görünse de, ciddi yük getirebilecek bir adım, zira prim yükü primlerin tahsil kabiliyeti yüksek olan kurumsal işyerlerinden primlerin tahsil kabiliyeti düşük olan küçük işyerlerine kaydırılıyor.

Son yasa vatandaşlarımızı gerçekten sevindiren hükümler içermektedir. Gerçekten de göreve geldiği günden bu yana sosyal güvenlik alanında tarihi değişikliklere imza atan ve sosyal güvenliği 75 milyona yaygınlaştıracak politikaları geliştiren Sayın bakanımız Faruk Çelik bu düzenleme ile 4,5 milyon vatandaşı sevindirmiştir.

Ancak prim oranlarını sabitleyen hüküm yasanın yumuşak karnıdır. SGK’da bulunan ihtilaflar ile ilgili 23 bin işkolu kodu denetim gerekçesini eritmek adına prim oranını sabitlemek sosyal sigortacılık mantığı ve sosyal güvenlik yükünün eşit paylaşımı adına doğru bir adım değildir.

---

Kıssadan Hisse

“Her saniyeniz gayenize kilitlenmelidir.”

---

Sorularınız için:

Emeklilik tarihini hesaplatmak isteyen okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil numarası, Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi, askerlik yaptığı ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er olarak yada yedek subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü, doğum borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise özürlülük rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı bilgilerinin tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin ay, yıl ve gün şeklinde gönderilmesi gerekir.

Yazarın tüm yazıları için: