Kimler 3600 günle kıdem tazminatı alır?

Urfa’dan okurumuz Emin AKINTAŞ soruyor: “Bünyamin bey, tane tane anlattığınız için yazılarınızdan istifade ediyoruz. Bir soru sormak istiyorum: 3600 günü tamamlayınca kimler kıdem tazminatı alabilir? SGK’dan yazıyı nasıl almalıyız? Ayrıntılı olarak bilgi verir misiniz?”

Sayın okurum, ülkemiz iş hukuku ile ilgili her türlü düzenleme 4857 sayılı İş Kanunu’nda yapılmış bulunmakta.

Bunun tek bir istisnası var: 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun kıdem tazminatını kapsayan 14 üncü maddesi halen yürürlükte.

Zaten bu madde de anılan kanunun halen yürürlükte kalan tek maddesi.

Bu kapsamda ülkemizde kıdem tazminatı halen 1971, 1983 ve 1999 tarihli düzenlemelere göre ödenmekte.

Ödenmekte diyoruz ama işçi açısından kıdem tazminatı kanayan bir yara. Zira işçilerin ancak yüzde sekizi kıdemini tam ve zamanında alabiliyor.

Geriye kalan kesim ise hakkını alabilmek için o mahkeme senin bu mahkeme benim yıllarca sürünüyor.

Emeklilik Kıdem Tazminatını Gerektirir

1475 sayılı İş Kanunu uyarınca kıdem tazminatını almayı gerektiren hallerden birini de Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılmak oluşturuyor.

Keza, hizmet akdi veya iş sözleşmesiyle çalışan sigortalıların 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları da kıdem tazminatı alabilecekleri hallerden.

Türkçeleştirecek olursak emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayan ve bundan sonra çalışmayıp emekliliği beklemek isteyen bir işçi bu nedenle işten ayrılır ise kıdem tazminatı alabiliyor, bu hakkı var.

Normalde kendi isteği ile istifa ederek ayrılan kıdem tazminatını hak edemez iken, bu şekilde emekliliği bekleme gerekçesi ile ayrılan bir istisnayı oluşturmakta.

3600 Günle Ayrılan Ne Olacak?

Peki bu hak nasıl uygulanıyor?

08.09.1999 tarihi öncesinde işe girmiş olanlardan 15 yıl sigortalılık süresi ve en az 3600 gün prim ödeme gün sayısını tamamlamış olanlar kıdem tazminatını hak edebiliyor.

Bunun için ayrıca son çalışılan işyerinde en az bir tam yıl çalışmış olmak da gerekli.

Burada belirtmek gerekir ki 15 yıllık sigortalılık süresinin hesabında sigortalının 18 yaşından önce başlayan sigortalılığı değil 18 yaşını ikmal ettiği tarih dikkate alınmakta.

18 yaşın altında geçen çalışmalar ise 3600 günün hesabına giriyor, aynen gün sayısı kazandırıyor.

Kıdem Tazminatı Alabilir Yazısı Nasıl Alınır?

Emekliliği bekleyeceği gerekçesi ile işinden ayrılanın kıdem tazminatı alabilmesi için SGK’dan yazı alması gerekiyor.

Buna halk arasındaki adı ile kıdem tazminatı alabilir yazısı diyoruz.

Bir dilekçe ile başvurulan SGK’nın en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğü ya da sosyal güvenlik merkezi başvuran kişinin yaş şartı dışındaki emeklilik koşullarını sağlayıp sağlamadığını kontrol ediyor.

Kontrol sonucuna göre “3600 gün ve sigortalılık süresini tamamlamış, yaş şartı dışındaki diğer şartları ikmal etmiştir” şeklindeki bir yazıyı sigortalıya veriyor.

Sigortalı ise bu yazıyı işten ayrılacağı işyerine vererek kıdem tazminatını alabiliyor.

Sonradan Çalışmak Mümkün

Sigortalının emeklilik gerekçesi ile işten ayrıldıktan sonra bir başka işyerinde çalışmaya başlamasında bir beis yok.

Kişi her ne kadar emeklilik için bekleme kararı almış olsa da, bir gün dahi işsiz kaldıktan sonra bir başka işyerinde çalışmaya başlayabilir.

Haddi zatında kişileri çalışmamaya, üretmemeye yönlendiren bir uygulamanın olması da düşünülemez.

Son olarak arap saçına dönmüş ve uygulamada ciddi sorunlara yol açan kıdem tazminatına bir neşret atılmasının gerekliliğinin tekrardan altını çizmek gerek.

Çalışanların onda birinin bile hakkıyla kıdem tazminatı alamadığı bir sistemin ne çağdaş bir iş piyasası olduğunu söylemek mümkün, ne de bu “sosyal açığı” kapatmadan Türkiye’nin 2023 hedeflerine ulaşması…

---

Kıssadan Hisse
“İki şey akıl hafifliğini gösterir: Söylenecek yerde susmak, susacak yerde söylemek.”
—Sadi

---

Sorularınız için:

@bunyaminesen

Yazarın tüm yazıları için: