İşinden ayrılan iş arama izni kullanabilir

Van’dan okurumuz Mehmet Bireşenli soruyor: “Bünyamin bey, muhasebe personeliyim, işimden çıkacağım, bu çalıştığım firma kurumsal değil, kariyer yapamıyorum. Üç iki aydır bu firmada çalışıyorum. İş arama izni hakkımı nasıl kullanırım? Ne yapmam gerekiyor?”

Sayın okurum, iş mevzuatımızda düzenlenmiş olan haklardan birini de yeni iş arama izni hakkı oluşturuyor.

İş arama izni, 4857 sayılı İş Kanununun işçinin işsiz kalması dolayısıyla sıkıntıya düşmemesi ve yeni iş bulması suretiyle kendini idame ettirebilmesi için sağladığı pozitif ayrımcılık niteliğinde bir hak.

İş arama izni parçalar halinde farklı günlerde kullanılabildiği gibi toptan da kullanılabiliyor.

Ancak çalışanlarımız böyle bir hakları olup olmadığını ve nasıl kullanacaklarını pek bilmiyor. İş arama izni hakkınız neleri içeriyor, nasıl kullanılır, ayrıntılı olarak açıklayalım.
 

İş Kanunu’na Göre İş Arama İzni

Yeni iş arama izni 4857 sayılı İş Kanunu’muzda düzenlenmiş olan bir hak. İş Kanununa göre bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecbur.

İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamıyor ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilmekte. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.

Başka bir deyişle isterseniz günlük iki saat yerine işten ayrılmadan önceki sürede tüm gün iş arama izni kullanabilirsiniz. Bu sürede ücretinizi de alırsınız.

İş akdinin hangi tarafça feshedildiği iş arama izninin kullandırılmasında önemli değildir. İşyerinden kendi isteğinizle yani istifa ederek ayrılsanız da iş arama iznini kullanabilirsiniz.
 

İhbar Süresi İçerisinde Kullandırılır

İhbar süresi, halk diliyle anlatacak olursak işçinin işyerinde çalıştığı süre ile orantılı olarak işten ayrılması için hem patronun hem de işçinin birbirine önceden işten ayrılacağını yâda işten çıkartılacağını söylemesi gereken süreyi ifade eder.

İş sözleşmeleri;

a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

b) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim süresine işçi yâda işveren uymazsa diğer tarafa bildirim süresi kadar ücret tazminat ödemek zorunda kalır. İşveren bildirim süresinin ücretini peşin öderse iş akdi tüm hukuki sonuçları ile sona erdiğinden iş arama izni istenemez.
 

İş Arama İzni Nasıl Hesaplanır?

Sizin verdiğiniz bilgiye göre eğer sözleşmenizde daha fazla bir süre öngörülmemiş ise ihbar süreniz sekiz haftadır. Bu süre içerisinde iş arama iznini kullanabilirsiniz. Sekiz hafta içerisinde çalıştığınız günlerde her gün iki saat iş arama izni kullanabilirsiniz. Haftada 6 gün çalışılan bir gün tatil yapılan bir işte iseniz 6*2=12 saat, toplamda 12*8=96 saat iş arama izniniz vardır.

Eğer bu izni toplu halde kullanmak isterseniz 96/7,5=12 gün iş arama iznini kullanarak erken işten çıkabilirsiniz. Bu sürede ücretinizi yani maaşınızı da hak edersiniz. Yani iş arama izni kullandığınız dönümü aynen ücretli izin gibi düşünün.

İşveren İzin Vermek Zorundadır

İşverenler kanuni bir hak olan iş arama iznini vermek zorundadır, bu hak ihtiyari değildir.

İşverenlerin bu iznin verilmesinde işin yoğunluğu yanında hakkaniyet kurallarına riayet etmesi, iş bulmak için kullanılabilecek zamanlarda izin vermesi gerekir. İş aramanın mümkün olmadığı örneğin gece saatlerinde iş arama izni verilmesi doğru olmaz.

İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenmek zorundadır. Yani iş arama izni ücret almanıza engel değildir.

İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.

Eğer işvereniniz bu hakkınızı kullandırmaz ise konuyu ALO 170 Hattından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyet edebilirsiniz. İşveren, iş müfettişlerince yapılacak denetimde puantaj kayıtları ile işçiye iş arama izninin kullandırıldığını ispatlamak zorundadır.

---

Kıssadan Hisse

“İşlerinizi başkalarına yaptırmayın. Çünkü kendi istedikleri gibi yaparlar.”

— Cahit Arf

---

Sorularınız:

Yazarın tüm yazıları için: