Erken emeklilik ve sigorta borçlanmaları

Okurumuz Remziye Özdemir soruyor: “Bünyamin bey, 1990 yılında işe başladım. Halen bir özel bankada fiilen görevime devam etmekteyim. İki çocuğum var. Doğum tarihleri 1995 ve 2002. Kadınlarda erken emeklilikten faydanabiliyor muyum? Faydanalamıyorsam neden? Önceden doğum yapan ve sigrotası sonradan başlayanlar ile aramızda bir haksızlık olmaz mı?”

Sayın okurumuz, borçlanmaların erken emeklilik sağlayıp sağlamadığını ve doğum borçlanmasının emekliliğinize etkisini soruyorsunuz. Açıklayalım.

Borçlanma Nedir?

Sigortalılık borçlanmaları, kanunun bazı hallerde sigortalılara tanıdığı bir sosyal güvenlik hakkıdır. Kapsamı kanunda tanımlanan bazı hallerde sigortalı olarak çalışılmamış olan, başka bir deyişle boşta geçmiş olan dönemler, belirtilen sürelerin sigorta primi sigortalı tarafından ödenmek üzere sigortalılık gün sayısı kazandırır, sosyal sigortalar açısından çalışılmış gibi değerlendirilir.

Halk arasında en çok bilinen borçlanma türleri doğum borçlanması, askerlik borçlanması, yurtdışı borçlanmasıdır.

Halk arasında yanlış bilindiği şekliyle borçlanma her zaman mümkün değildir. Kanunda tanınan borçlanma hakları istisnadır, geriye dönük olarak çalışılmamış olan (boşta geçen) dönemleri bu istisnalar dışında ödeyerek emekli olmak mümkün değildir.

Hangi Dönemler Borçlanılabilir?

Borçlanma yapılabilecek süreler şunlardır:

- İki çocukla ve toplamda dört yılla sınırlı olmak üzere doğum sonrası çalışmadan geçen süreler,
- Muvazzaf askerlik  süreleri
-  Kanuna göre yurtdışı borçlanma süreleri
- Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında olan kamu görevlilerinin, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
- Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
- Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,
- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
- Grev ve lokavtta geçen süreler,
- Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
- Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,
- Sigortalı olmaksızın, Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı,
Borçlanılabilir. Bunlar dışında boşta geçilen borçlanarak ödenemez, sigortalılık geriye dönük kazanılamaz.

İlk İşe Giriş Tarihinin Önemi

Sosyal güvenlik sistemimizde sigortalıların ne zaman emekli olacakları ise ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre belirlenmektedir. Her sosyal güvenlik reformu sigortalılık için gerekli şartları değiştirmiş olsa da genel itibariyle erken işe giriş erken sigortalılık sağlar kuralı geçerlidir.
Ancak bazı hallerde ilk işe giriş tarihi sanki geriye gidebilmektedir.
Yurtdışı borçlanması, askerlik borçlanması gibi hallerde ilk işe giriş tarihi geriye götürülerek sanki daha önceki bir tarihte işe başlanılmış gibi emeklilik hesabı yapılır. Bu sayede de daha erken emekli olma fırsatı doğar.

Doğum Borçlanması Nasıl Olur?

4/1-(a) kapsamındaki kadın sigortalıların, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri borçlanılabilir. Doğum borçlanmasında en fazla iki çocuk ile sınırlı olmak üzere yapılabilmektedir. Borçlanılacak dönemde çalışılmamış olması şarttır.
Doğum borçlanması ilk kez sigortalı olunan tarihten sonra gerçekleşen doğumlar için yapılabilir. Yani ilk kez çalışmaya başlamadan önce yapılan doğumlar borçlanılamaz.

Doğum Borçlanması İlk İşe Girişi Geriye Çekmez

Doğum borçlanması sigortalılık süresini geriye götürerek daha erken emekli olmayı sağlamaz. Zira ilk kez sigortalı olunan tarihten sonra yapılan borçlanmalar sigortalılık süresini geriye götürmez.

Doğum borçlanmaları yalnızca gün sayısı kazandırır, eksik prim ödeme günü olanların bu eksik günlerini tamamlamasını sağlar.

Doğum borçlanması yapmayı eksik günü olan okurlarımıza günlerini tamamlayarak emeklilik koşullarını sağlamaları için tavsiye ediyoruz. Ancak doğum borçlanması yapmanın yaşa takılan okurlarımızın daha erken yaşlarda emekli olmalarını sağlamayağını belirtelim.

---

Kıssadan Hisse
“Bir insana başkaları önünde verilen öğüt, öğüt değil hakarettir.”
— Hazreti Ali

---

Sorularınız için:

Emeklilik tarihini hesaplatmak isteyen okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil numarası, Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi, askerlik yaptığı ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er olarak yada yedek subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü, doğum borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise özürlülük rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı bilgilerinin tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin ay, yıl ve gün şeklinde gönderilmesi gerekir.

Yazarın tüm yazıları için: