Asgari ücrete ne olacak?

Kocaeli’nden okurumuz Burhan Memetoğlu soruyor: “Bünyamin bey, bir torna tesfiye atölyemiz var, on sekiz çalışanım var. Şimdi asgari ücret iki bin lira olacak diyorlar, bunu nasıl ödeyeceğim diye kara kara düşünüyorum. Devlet asgari ücreti arttırsın ama bize bir kolaylık yapsın, zaten belimiz büküldü. Asgari ücret ne kadar olur?”

Sayın okurumuz, asgari ücrette yeni yılla birlikte önemli değişiklikler kapıda…

1 Kasım seçimlerini belirleyen temel vaatlerden biri asgari ücretti. Ciddiye alınır tüm partiler asgari ücreti arttırmayı vadetmişti.

Seçimden büyük bir güçle çıkan ve hükümeti kuracak olan Ak-Parti’nin vaadi ise asgari ücreti net 1300 TL’ye çıkartmaktı. Şimdi bu konuda adımlar atılması bekleniyor.

Peki, asgari ücrette yeni yılla birlikte ne değişiklikler bekleniyor, işverenin yükü nasıl olacak? Ayrıntılı olarak açıklayalım.
 

Asgari Ücret Tespit Komisyonunda Görüşülecek

Ak-Parti asgari ücrette yapılması planlanan değişikliği seçimden sonra kurulacak hükümetin ilk yüz gününde yapmayı vadetmişti.

Ancak asgari ücreti hükümet belirlemiyor! Bu işin bir prosedürü var: Asgari Ücret Tespit Komisyonu adı verilen hükümetin de oy hakkının olduğu bir komisyon belirliyor.

2016 yılında uygulanacak asgari ücreti tespit edecek olan asgari ücret tespit komisyonu Aralık ayında toplanıyor.

Yeni kurulacak hükümetin burada asgari ücretin net 1300 TL olmasını teklif etmesi bekleniyor. Komisyonda hükümet kanadı ağırlıkta olduğu için de teklifin kabul edilmesi beklenmekte.
 

İşverene Maliyeti 2 bin TL’yi Geçer!

Eğer Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda 2016 yılında uygulanacak asgari ücret net 1300 TL olursa bu kabaca bir hesapla asgari ücretin brüt 1645 TL olması demek. Böylece günlük brüt asgari ücret de 55 TL olmuş olacak.

Şuan ki brüt asgari ücret ise 1273 TL 50 Kuruş. Yani ciddi bir artış olacak… İşçinin ay sonunda elinde asgari geçim indirimi dâhil eline 1300 TL net geçecek.

Bir de bu işin işveren tarafı var: Asgari ücretin net 1300 TL olması halinde işverenler üzerindeki işçilik yükü önemli ölçüde artıyor.

İşverene bir işçinin maliyeti vergi ve prim yükü dâhil 2 bin TL’yi geçecek!

Beş puanlık teşvikten yararlanan bir işveren için ise 1935 TL civarında bir maliyet yükü oluşacak.
 

Sektörel Asgari Ücret Gelebilir

Asgari ücrette Ak-Parti’nin Komisyona teklif edeceği bir başka öneri daha var: O da sektörel asgari ücret.

Bu işçinin yaptığı işin ağırlığına ve tehlike sınıfına göre asgari ücret farklılaştırılacak demek. Yani ulusal tek bir asgari ücret uygulaması kaldırılacak.

Sektörlere ve yapılan işe göre değişecek asgari ücret ile örneğin demir döküm atölyesinde çalışan biri ofiste çalışandan daha yüksek asgari ücrete sahip olacak.

SGK’nın birkaç yıldır uyguladığı meslek kodlarının bildirilmesinin bu yeni sistemin uygulanmasını kolaylaştıracağı görülüyor.

Ağır iş yapanın yüksek ücret alması hakkaniyete uygun görünse de ulusal asgari ücret nosyonunu delen bu uygulama önemli riskler taşıyor…
 

Kağıt Üzerinde Artacak, ya Gerçekte?...

Şüphesiz asgari ücretin arttırılması dar gelirli ücretliler açısından sevindirici bir haber.

Öte yandan bu sürecin iyi yönetilmemesi halinde tam tersine reel ücretleri düşürmesi riski de var. Zira asgari ücrette yüksek bir artışın sonucu bazı yatırımların yüksek işçilik maliyetleri yüzünden Türkiye’den kaçması…

Kaçamayanların ise işçilikten kaçırma (yani sigortasız çalıştırma) yönünden eğiliminin artacağını görmek için kâhin olmaya gerek yok.

Yani süreç iyi yönetilmez ise yasal asgari ücret kağıt üzerinden yükselirken reel asgari ücret (işverenin piyasada gerçekten ödediği) düşebilir. Zira asgari ücretin verimlilik artışına paralel arttırılmaması halinde yasal asgari ücret yüksek görünse de efektif/reel asgari ücret düşecektir.
 

Kayıtdışı İstihdam Artabilir

Asgari ücretin ülkemizin başında olan kara bela kayıtdışı ile de bağlantısı var.

2002’de yüzde 50’ler oranında olan kayıtdışı istihdam oranı denetimlerin artması sayesinde bu yıl yüzde 35’e gerilemişti.

Asgari ücretin brüt 1650 TL olması kayıtdışılığı yeniden arttıracak bir baskı yaratacaktır. Yani işverenlerin sigortasız çalıştırma, göçmen veya mülteci çalıştırma, çocuk çalıştırma gibi eğilimleri artacaktır.

Bu nedenle gelecek yıl istatistikleri yakından takip etmek gerek…

2016’da asgari ücret artışının ekonomiyet etkilerini yakından gözlemlemek, süreci iyi yönetmek gerek. Olmaz değil ama, riskli!
 

---

Kıssadan Hisse

“Yaşadığım sürece çalışırım, çalışamadığım an ise ölmüş sayılırım.”

— Napoléon Bonaparte

---

Sorularınız:

Yazarın tüm yazıları için: