İşte emlaktaki rant vergisinin detayları
Oturduğunuz evin önünden ‘yol geçti’ diye yeni bir vergi gelmiyor. Belediyeye başvurup arsanız için imar değişikliği isterseniz, önceki değerle yeni değer arasındaki farkın tamamını vergi olarak vermek zorunda kalabilirsiniz. 11 soruda rant vergisi...
MEMURLAR - Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun
açıkladığı “değer artış payı”, imar değişikliklerinde geçerli
olacak. Buna göre bir arsa imara açıldığında ya da bir binanın
emsal oranı arttığında değer artış payı alınacak. Bireysel,
vatandaşın talebi ile değişiklik yapılması halinde yüzde 80 ile 100
arasında belirlenecek oranda değer artış payı alınabilecek.
Belediyelerin genel plan değişikliğinde yüzde 40 ile 60 arasında
pay alınacak. Değer artış payı uygulaması yapılacak yasal düzenleme
sonrası başlayacak. Bu yüzden yasal düzenleme ile konunun daha
fazla netleşeceği, oranlarda bazı değişiklikler olabileceğini
hatırlatmakta fayda var. rant vergisi ile ilgili en çok
sorulan
sorular ve cevapları ise şöyle:
DEĞER ARTIŞ PAYI NEDEN GETİRİLİYOR?
Şehirlerde imar değişikliklerinden dolayı bir rant oluşuyor.
Örneğin boş bir arsa üzerinde imar değişikliği oluyor ve buranın
değeri artıyor. Ya da emsal değeri düşük olan bir yerde emsal
artışı talep ediliyor. Bu talep kabul ediliyor. Bir bina 2
katlıyken 20 kat izni çıkıyor. Oluşan rant mülkün sahibinde
kalıyordu. Şimdi ranttan kamu payını almak istiyor.
EVİN YANINDAN YOL GEÇTİ, DEĞER ARTIŞ PAYI MI
ALINACAK?
Mevcut konutlarda imar değişikliği yoksa değer artış payı söz
konusu değil. Ama mevcut konutların yanına örneğin park yapıldı ve
değeri arttı. Bunu zaten Maliye değer artış kazancı olarak
vergilendirmeye çalışıyor. Hükümet belediyelerin öz gelirlerini
artırmaya yönelik başka paket üzerinde çalışıyor.
NASIL UYGULANACAK?
Plan değişikliğini, ya vatandaş talep edecek ya da genel olarak
yapılacak. Değişiklik öncesi ve sonrası taşınmazın arsa değeri
belirlenecek. Genel plan değişikliği, var olan imar planlarında
fonksiyon değişikliği veya yapı yoğunluğu artırılmak suretiyle
planlı alanlardaki parsellerin değerinin bir bütün olarak
artırılması şeklinde ele alınacak. Değişiklik, belediye tarafından
talep aranmaksızın imar planının bütününde, belli bir bölümünde,
bir sokak, cadde veya mahallesinde yapılabilecek. Değişiklik
yapılan saha 50 bin metrekareden büyük olacak. Tüm sokak, cadde ve
mahalleyi kapsayan değişikliklerde ise bu sınır aranmayacak.
Bireysel başvurularda ise sınır 50 bin metrekareden küçük
olacak.
ORAN NE OLACAK?
Belediyelerin genel plan değişikliğinde yüzde 40 ile 60 arasında
belirlenecek oranda değer artış payı alınacak. Bireysel plan
değişikliklerinde ise yüzde 80 ile yüzde 100 arasında belirlenecek
oranda değer artış payı alacak.
PAY NASIL HESAPLANACAK?
Değer artışı belediye meclisi komisyonu tarafından belirlenecek.
İlgili büyükşehir ya da belediyeden 15 kişi, emlak ve ticaret
odalarından 10’ar kişiden oluşan 25 kişilik bir heyet
oluşturulacak. Her değerleme için bu kişiler arasından kura
çekilecek ve belediyeden 2, emlakçılardan 1, ticaret odasından 1 ve
mal sahiplerinden 1 üye 5 kişiden oluşan özel komisyon kurulacak.
Ya da en az 3 ekspertiz şirketine değerleme yaptırarak
hesaplanacak. Nihai kararı belediye meclisi
verecek.
DEĞER ARTIŞ PAYI NE ZAMANDAN GEÇERLİ
OLACAK?
14 Ocak 2015 tarihinden itibaren geçerli olacak.
İMAR DEĞİŞİKLİKLERİ NASIL TAKİP
EDİLECEK?
İmar değişiklikleri artık belediyelerin internet
sitesinden ilan edilecek. Ayrıca muhtarlıklara asılacak
ve yerel bir gazetede tam imar planı olmasa da açıklayıcı
bilgilerle ilanı verilecek.
İMAR PLANLARINDA KAMU DA GÖRÜLEBİLECEK
Mİ?
İlk defa yapılacak imar değişikliklerinde yeni düzen kamu ortaklık
payıyla birleştirilip açıklanacak. Vatandaş kamunun yapacağı okulu
ve elindeki payı görebilecek.
DEĞER ARTIŞ PAYI NE ZAMAN ÖDENECEK?
Değer artış payı ya yapı ruhsatı alınırken ya da ilk satışta
ödenecek. Nakit olarak ödenebildiği gibi pay yani hisse verilmesi
(kat karşılığı) de olabilecek. Taksit yapılması halinde 1 yılda
eşit taksitlerle ödeme olacak. Değer artışını sağlayan plan
değişikliğinin kesinleştiği tarihten itibaren tapuya, “belediyeye
ödenmesi gereken değer artış payı ödenmeden taşınmazın satılamaz
veya yapı ruhsatı verilmez” şeklinde şerh konulacak.
DEĞER ARTIŞ PAYINI KİMLER ALACAK?
Değer artış payını belediyeler dışında bireysel plan
değişiklerinde; yüzde 10’u Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kentsel
dönüşüm hesabına, yüzde 10’u tarihi, kültürel ve doğal dokuyu
korumaya yönelik olarak valiliğin sosyal duyarlılık hesabına, yüzde
10’u ilgili belediyenin kentsel dönüşüm hesabına yatırılacak.
İMAR PLANI DEĞİŞİKLİKLERİNDE SÜRE OLACAK
MI?
Yapılan çalışmalarda imar değişikliği olduktan sonra planın
uygulanması için belli bir süre verilmesi düşünülüyor. Bunun 2 yıl
olduğu belirtiliyor. Parselasyon planı etaplar halinde
yapılabilecek, ancak imar planı sahası bir bütün olarak ele
alınarak Düzenleme Ortaklık Payı (DOP) aynı oranda kesilecek.
Etaplar halindeki uygulamalarda kesilecek DOP miktarı farkı etaplar
arasında yüzde 3’ü geçmeyecek.