Yabancı uyrukluların Türkiye’de sigortalılığı

Mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar, 4/1-a sigortalısı sayılıyor.  

Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler sigortalı sayılmaz iken 6552 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonucu artık 11 Eylül 2014 tarihinden itibaren ülkemize üç ayı geçmemek üzere bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler sigortalı sayılmıyor.

Yine aynı maddeye göre  Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanların sigortalı sayılmayacakları öngörülmüş bulunuyor.
 
Ülkemizin diğer ülkelerle imzaladığı ikili veya çok taraflı sosyal güvenlik protokollerinde de iki ülke yurttaşlarının karşılıklı olarak diğer ülkede geçici görevli ya da geçici görevli olmaksızın çalışmaları durumunda hangi ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklarına ilişkin hükümler bulunuyor.

Çalışma izin belgeleri

4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun gereğince, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bir işveren yanında veya kendi nam ve hesabına çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekiyor.

Ülke yararının gerekli kıldığı durumlar veya zorlayıcı sebeplere bağlı olarak, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek şartıyla, çalışma süresi bir ayı geçmemek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebiliyor.

Yabancı uyruklulara çalışma izinleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından verilmekte ancak, Başbakanlık, Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı Serbest Bölgeler Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü ve Yüksek Öğretim Kurulunca da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğüne bilgi verilmek şartıyla ilgili yasalarda belirtilen işlerde çalışacak kişilere çalışma izni verilmesi mümkün bulunuyor.

Başvuru Yerleri

Türkiye dışında ikamet eden yabancıların, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapmaları gerekiyor.

Başvuruyla başlayan süreç ilgili temsilciliklerin bu müracaatları direkt olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletmesinden sonra, bahse konu Bakanlığın ilgili makamların görüşlerini alarak durumu uygun görülen yabancılara çalışma izni vermesi biçiminde işliyor.  

Türkiye dışında ikamet eden yabancıların çalışma izinleri çalışma vizesi ve ikamet izninin alınması halinde geçerlilik kazandığı, çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç 90 gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç 30 gün içinde İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunlu bulunuyor.

Türkiye’de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenlerinin başvurularını Bakanlığa yurt içinden de yapabilmesi, çalışma müracaatının yöntemine uygun olarak yapılması durumunda, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık tarafından en geç otuz gün içinde sonuçlandırılması gerekiyor.

Bir Soru Bir Cevap

1965 doğumluyum ve 1987 yılından bu yana vergi mükellefiyim. 2008 öncesinde Bağ-Kur kaydımın olup olmadığını bilmiyorum. Acaba vergi mükellefiyetinden kaynaklı Bağ-Kurlu sayılır mıyım? SGK sisteminde 01.10.2008’den bu yana 4/1-b sigortalısı olarak görünüyorum ve sistemde 25000 TL civarında borcum görünüyor. 2008 yılı öncesini araştırıp emekli olabilir miyim? Ahmet KESKİN

Sayın Okurum,
Halen yürürlükteki mevzuata göre hem 5510 sayılı Kanundaki hem de 1479 sayılı Kanundaki yasal engeller nedeniyle 01.10.2008 tarihinden önce tescil olunmamış vergi mükellefiyet, meslek odası ve esnaf sicil kayıtlarına göre Bağ-Kur sigortalılık süresi kazanmak mümkün bulunmuyor. Bu konuda kazanılmış bir dava da bulunmuyor. Şayet 01.10.2008’den önce başkaca bir SSK, Emekli Sandığı veya özel banka sandığı sigortalılık süreniz yok ise emekliliğiniz 01.10.2008’den sonra 15 yılı tamamlamak şartıyla 65 yaşını doldurduğunuzda  emekli olabilirsiniz.