Köprü zammı ve otoyol geçiş ücretinin nedeni

2016'nın gelmesiyle birlikte köprü ve otoyol geçiş ücretlerine ortalama yüzde 16 zam yapıldı. Otomatik Geçiş Sistemi (OGS) ve Hızlı Geçiş Sistemi'ndeki (HGS) yüzde 20'lik indirimler de kalkınca aslında zam oranları yüzde 36- 40'lara ulaşmış oldu. Peki 2012 yılından bu yana köprü geçiş ücretlerine dokunulmamış olması, bu zammı haklı kılabilir mi? 

Hsbertürk'ten Yavuz Semerci, köprü ve otoyol geçiş ücreti zamlarının arka planını irdelediği bugünkü yazısında, 4 yıldır köprü ve otoyol geçiş ücretlerinin artmamış olmasının, yeni zammı haklı kılamayacağını ifade etti. Semerci'ye göre,  bu anlayış hem ekonomik açıdan mantıksız, hem de vatandaşa haksızlık...

İşte o yazıdan çarpıcı satırlar:

(...) Ancak bana göre yüksek oranlı zammın nedeni, artan maliyetler değil. Tam tersi gelirlerin artmamış olması, geçiş yapan araç sayısının azalmasıdır. Vatandaş köprüleri daha azı kullandığı için adeta cezalandırılmıştır... Rakamları hatırlatayım.

SON 9 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNİ GÖRMÜŞ

2012 yılında İstanbul'un iki köprüsünden 149 milyon, 2013'te 152 milyon, 2014 yılında 150 milyon adet araç geçmiş. 2015 yılının ilk 11 ayında geçen araç sayısı 129 milyon. Aralık ayının rakamı henüz açıklanmadı ama 11 milyon (aylık ortalama bu) diyelim. 140-142 milyon araç geçmiş. 10 milyon araç eksilmiş. Karayolları Genel Müdürlüğü'nün tablolarına bakıldığında son 9 yılın en düşük seviyesi görülmüş.

 

2012 yılından bu yana iki köprünün brüt geliri (gelirin içinde yüzde 18 KDV ve yüzde 10 belediye payı var) yıllık 280 ile 296 milyon TL arasında değişiyor. Bu yıl ise gelir, geçen yıla göre yüzde 4 civarında düşerek 283 milyon civarında gerçekleşecek.

Bu rakamlar bize Karayolları'nın köprü geçiş ücretlerinde beklediği geliri elde edemediğini gösteriyor. Nedeni de köprüleri kullanan araç sayısındaki düşüş. (2015 yılında iki köprüden geçiş yapan günlük araç sayısı 27 bin düşmüş...)

Özetle köprüden geçen araç sayısı azaldıkça zam yapılacak görünüyor. Kanun maddesinde geçiş ücretleri belirlenirken, "Karayollarının geçiş ücretleri ile bu ücretlerin yeniden belirlenmesi; ücretlendirilen karayolunun mesafesi, trafik yoğunluğu, aracın cinsi, sosyal ve ekonomik faktörler dikkate alınarak hesaplanır " deniliyor. Halbuki biraz daha anlaşılır yaparak madde şöyle değiştirilmeli "Geçiş yapanlar azalırsa, zam yaparız."
 

TRAFİKTEKİ ARAÇ SAYISI ARTTI

TÜİK'in rakamlarına göre trafikteki araç sayısı 2014 sonunda 18.8 milyon iken 2015 Ekim itibarıyla 19.7 milyon adede ulaştı. Yani araç sayısında bir düşüş yok. Günde ortalama 130 bin yolcu taşıyan Marmaray ve 800 bin yolcu taşıyan metrobüs köprüyü aşamayanların mecburi olarak toplu taşımaya yöneldiğinin işaretini veriyor.