İşte anadilde savunma şartları
Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Tercüman Listelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelik, ceza muhakemesinde, soruşturma veya kovuşturma
evresinde meramını anlatabilecek ölçüde Türkçe bilmeyen ya da
engelli olan mağdur, tanık, şüpheli veya sanığın iddia veya
savunmaya ilişkin beyanlarının, kovuşturma evresinde iddianamenin
okunması ve esas hakkındaki mütalaanın verilmesi üzerine sanığın
kendisini daha iyi ifade edebileceğini beyan ettiği başka bir dilde
yapacağı sözlü savunmasının Türkçeye çevrilmesi için oluşturulacak
tercüman listelerine ilişkin usul ve esasları düzenliyor.
Yönetmelik, il adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonları
tarafından tercüman listelerinin düzenlenmesi, güncellenmesi,
tercüman olarak başvurabileceklerin uzman oldukları dillerin
belirlenmesi ve nitelikleri, başvuru şekli, başvuruların
değerlendirilmesi, kabulü ve listeden çıkarılma usul ve esasları
ile tercümanlarca uyulması gereken ilkeleri kapsıyor.
Komisyonlar, her yıl en geç 15 Eylül tarihine kadar yargı
çevresindeki il ve ilçe Cumhuriyet başsavcılıklarından ve ceza
mahkemelerinden hangi diller ve işaret dilinde tercümana ihtiyaç
olduğunun 30 Eylül tarihine kadar bildirilmesini isteyecek.
Komisyonlar, gelen bilgilerden ve başvurulardan yararlanmak
suretiyle hangi dil veya diller ile işaret dilinde tercüman
ihtiyacı olduğunu belirleyecek.
Komisyonlar, tercüman olarak görev yapmak isteyenleri komisyon
başkanlığına müracaat etmelerini 15 Ekim tarihine kadar ilan
edecek. Bu hususu il ve ilçelerdeki gerekli görülen kamu
kurum ve kuruluşlarıyla, kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşlarına yazıyla bildirecek.
İlan, duyuru metninin il adli yargı ilk derece mahkemesi adalet
komisyonu ve yargı çevresindeki adliyelerin divanhanesine asılması,
mahalli bir gazetede ve elektronik ortamda yayımlanması suretiyle
yerine getirilecek.
İlanda, listeye kabul edilenlerin yemin için hazır bulunmaları
gereken tarih ya da tarihler de yer alacak.
LİSTEYE KABUL ŞARTLARI
Listeye kayıt olabilmek için tercümanın, Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşı olması, başvuru tarihinde fiil ehliyetine sahip olması,
en az ilkokul mezunu olması, başvuru tarihinde on sekiz yaşını
tamamlamış olması, affa uğramış ya da ertelenmiş olsalar bile
devlete ve adliyeye karşı işlenen suçlar, 3713 sayılı Terörle
Mücadele Kanunu'nda yer alan suçlar ile basit ve nitelikli zimmet,
irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni
kötüye kullanma, hileli iflas veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım
satımlara fesat karıştırma suçlarından hükümlü olmaması veya
hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmemiş
olması gerekecek.
Tercümanın ayrıca, disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten
çıkarılmamış veya sanat icrasından yasaklanmamış olması, komisyonun
bağlı bulunduğu il çevresinde oturması veya bir mesleki faaliyeti
icra etmesi, başka bir komisyonun listesinde kayıtlı olmaması
gerekecek.
Tercüman olarak listeye kaydolmak isteyenler her yıl 31
Ekim tarihine kadar komisyona veya buralara gönderilmek üzere
mahalli Cumhuriyet başsavcılıklarına bir dilekçeyle şahsen
başvuracak.
Mahalli Cumhuriyet başsavcılıklarına verilen belgeler, UYAP
üzerinden ilgili komisyona gönderilecek. Belgelerin asılları veya
mahalli Cumhuriyet başsavcılıklarınca tasdik edilen örnekleri
ayrıca ilgili komisyona ulaştırılacak. Bu tarihten sonra verilen
dilekçeler değerlendirmeye alınmayacak. Başvuru dilekçesinde ayrıca
kendisine ait bir banka hesap bilgilerinin belirtilmesi
gerekecek.
Başvurular, başvuranların adları, bildikleri dil veya diller ile
işaret dili, varsa çalıştıkları kurum ve kuruluşların adları, açık
adresleri yazılmak suretiyle komisyonca kaydedilecek.
Başvurular, komisyon tarafından 30 Kasım tarihine kadar
değerlendirilerek, belirtilen belgelerin eksik olması ya da başvuru
sahibinin belirtilen şartları haiz olmaması halinde, talebin
reddine karar verilecek. Redde ilişkin karar ilgilisine tebliğ
olunacak.
Talepleri uygun görülenlerin adları, bildikleri dil veya diller ile
işaret dili, varsa çalıştıkları kurum ve kuruluşların adları, açık
adresleri yazılarak oluşturulan liste en az yedi gün süre ile
adliye divanhanesine asılacak ve elektronik ortamda ilan
edilecek.
YEMİN VE ETİK İLKELER
Listeye ilk defa kabul edilenlerle listeden kendi isteğiyle
çıkarılıp yeniden kabul edilenlere komisyonca daha önce belirlenen
ve ilan edilen gün veya günlerde yemin ettirilecek.
Tercümanlar görevlerini yaparken, bağımsızlık, tarafsızlık, dürüst
davranma ve doğruyu söyleme, görevini bizzat yerine getirme, sır
saklama gibi ilkelere ve temel yargılama ilkelerine uygun davranmak
zorunda olacak.
Yemin eden tercümanlardan oluşan listenin bir örneği, 31 Aralık
tarihine kadar Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü ve
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığına, mahkemelere de duyurulmak üzere
merkez ve bağlı ilçe Cumhuriyet başsavcılıklarına dağıtımlı olarak
gönderilecek.
Komisyonlarca hazırlanarak Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem
Dairesi Başkanlığına gönderilen listeler birleştirilerek, Yargı
Mevzuatı Bülteni ve elektronik ortamda yayımlanacak.
Türkçe bilmeyen ya da engelli olan şüpheli, sanık, mağdur veya
tanık için görevlendirilen tercümanın giderleri, yargılama gideri
sayılmayacak ve bu giderler Hazine tarafından karşılanacak.
Komisyonlarca oluşturulan listelerden ilgili Kanun kapsamında sanık
tarafından seçilen tercümanın giderleri Devlet Hazinesince
karşılanmayacak. Bu durumda, mahkeme tercüman gideri ile vezneye
yatırılması gereken süreyi belirleyecek.
Tercüman hizmetinden yararlanma hakkı, yargılamanın sürüncemede
bırakılması amacına yönelik olarak kötüye kullanılamayacak.
Listede yer alan tercümanların, listeye kabul şartlarını sonradan
kaybetmesi, kanuni bir sebep olmaksızın tercümanlık yapmaktan
kaçınması, listeden çıkarılmayı talep etmesi, belirtilen etik
ilkeleriyle bağdaşmayan tutum ve davranışlarda bulunması,
yönetmelikte yer alan suçlardan hüküm giymesi veya hakkında hükmün
açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olması durumunda
adı listeden çıkarılacak.
Belirtilen suçlardan hakkında kamu davası açılan kişinin ismi
listede askıya alınacak. Dava sonucu beraat edilmesi durumunda
askıya alma işlemi kaldırılacak. Çıkarılma sebeplerinin
gerçekleşmesi halinde tercümanın adı komisyon kararıyla listeden
çıkarılacak.
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde
komisyonlarca bu Yönetmelik hükümlerine göre tercüman listesi
düzenlenecek.