IŞİD tavrını neden değiştirdi? IŞİD ne demek?

MEMURLAR - IŞİD ne zaman kuruldu? IŞİD nedir? IŞİD ne anlama geliyor?IŞID kurucusu kim? IŞİD neler yapmış? IŞİD faaliyetleri, IŞİD Türkiye, IŞİD ne istiyor? Hepsi bu haberde!

Başkonsolosluk, Türk yetkililer IŞİD’le temas halinde olduğundan tahliyede geç kalmış. Türk rehinelerin bırakılması konusunda yaşanan gecikme de IŞİD içindeki görüş ayrılıklarından kaynaklanmış.

TAVIR DEĞİŞTİ
-Diplomatik kaynakların ve güvenlik uzmanlarının verdiği bilgiye göre, Musul 2 haftadır IŞİD’in fiili etkisi altına girmeye başlamıştı. Ancak Türk yetkililer, kentteki IŞİD unsurları ile temastaydı ve ‘Türkiye Başkonsolosluğu’na yönelik bir tehdit olmayacağı’ mesajını almıştı. Ancak haftasonu başka kentlerden gelen silahlı IŞİD militanları kente sızmaya ve geceleri varlıklarını hissettirmeye başladı. 9 Haziran Pazartesi günü de Türkiye Başkonsolosluğu’na ilk ‘uyarı’ geldi. Uyarıyı sadece Bağdat yanlıları değil, IŞİD’e yakın gruplar da iletti.

PAZARTESİ BAŞLADI
-Türk istihbaratının en aktif olduğu bölgelerden biri Kuzey Irak Kürt Bölgesi ile Musul ve Kerkük kentleri. Bu nedenle, ‘İstihbarat haberdar olamadı’ görüşü gerçeği yansıtmıyor. Son 2 haftada yaşanan gelişmeler hesaba katılarak personel yakınlarının önemli bölümü Musul’dan gönderilmişti. Gizliliği kritik belgeler imha edilmiş, bütün personel ve yakınları, olası tahliye için Başkonsolosluk kampüsünde toplanmıştı.

ANKARA TEREDDÜTTE
-Buna karşın, IŞİD’in Başkonsolosluğa yönelik tehdit olup olmayacağı konusunda bir analiz sıkıntısı yaşandı ve Ankara’dan Başkonsolosluğa zamanında ‘Tahliye edin’ talimatı gitmedi. Tahliye kararını vermek baskından 1 gün önce, yani 11 Haziran Salı günü Başkonsolos Öztürk Yılmaz’a bırakıldı. Aynı gün, daha önce kentteki Türk varlığıyla bir sorunları olmadığı mesajını veren IŞİD’den olumsuz mesajlar gelmeye başladı. Tahliye şart oldu ancak IŞİD kenti tamamen kontrol altına almıştı ve Türkiye’den destek almadan güvenli tahliye şansı kalmamıştı.

PARA İSTEMEDİLER
-IŞİD’ın Türk personeli ve yakınlarını başka bir bölgeye nakledip rehin almasının ardından kısa süre içinde IŞİD ile temasa geçildi. Örgütün hiçbir parasal talebi olmadı. Herhangi bir takas pazarlığı da yapılmadı. Türk rehineleri tutan grup, çok güvendikleri aracılara 24 saat içinde bırakabileceklerini söylediler. Ancak Türk rehineleri tutan grup ile IŞİD’in komutanları arasında iletişim kurulmasıyla durum değişti. Serbest bırakma işlemi ilk 24 saatte gerçekleşmedi. IŞİD militanlarının Türkiye Başkonsolosluğu’nu bastıklarında bu kadar insanla karşılaşacaklarını beklemedikleri de gelen bilgiler arasında.

OPERASYON OLMAYACAK
-ABD Yönetimi ile yapılan temasta, Washington yönetiminin önerisi “Müzakerelere sonuna dek devam edin, ilk hedef bütün rehineleri sağ salim kurtarmak olsun” oldu. Ankara’da son 48 saatte yapılan görüşmelerin temel değişmez görüşü de bu şekilde ortaya koyuldu. Herhangi bir operasyon ihtimali ele alınmadı ve Türklerin serbest kalması konusunda IŞİD’i ikna edebilecek bütün isim ve gruplarla temasa geçildi. Üst düzey bir yetkili, IŞİD’in de ‘güvenilir aracılar’ sayesinde oldukça yapıcı davrandığını, Türk personelin herhangi bir askeri girişime ihtiyaç duyulmadan teslim alınması için çalıştıklarını söyledi.

IRAK ordusunun tankı topu bırakıp kaçmasına sebep olan IŞİD neyin nesi? Arkasındaki güç ne, lideri kim? Musul'un düşmesiyle birlikte IŞİD ile ilgili bu sorular gündeme oturdu. 

Irak savaşından sonra kurulan aşırı dinci örgüt başlarda çok ciddiye alınmamıştı. Kendisini Irak El Kaidesi olarak tanıtmıştı ama 2013 yılında Suriye anlaşmazlığı ile onlarla da yollarını ayırdı. 

Vahşi katliamları ve Kürt kadınlara tecavüzleri ile Suriye'de dehşet yaratan örgüt, bu ülkede petrol yataklarının neredeyse tamamına hakim oldu. Şimdi de Irak'ta petrol yataklarını ele geçiriyor. Peki ama gücünün kaynağı ne? Arkasında kim var? 

İşte 10 soruda bilinmeyenleriyle IŞİD örgütü

IŞİD ne istiyor?

Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD), Irak ve Suriye’de faaliyet gösteren silahlı bir örgüt. Selefi ideolojiye sahip IŞİD Irak, Suriye, Filistin ve Ürdün topraklarını içine alan bölgede Şeriat'a dayalı bir devlet kurmak istiyor. IŞİD ve lideri Ebu Bekir Bağdadi, ABD, AB ve Türkiye’nin “terörizm listesi”nde yer alıyor.

Ne zaman kuruldu?

Örgüt 2004 yılında “Tevhid ve Cihat” adıyla Ebu Musa Zerkavi tarafından Irak’ta kuruldu. Sonrasında Usame Bin Ladin liderliğindeki El Kaide’ye katıldı. El Kaide’ye katıldıktan sonra adını “Mezopotamya’da El Kaide” olarak değiştirdi.

İlk liderleri kimlerdi?

2006’da yayınlanan bir videoda Zerkavi, “Mücahitler Şurası Konseyi”ni kurduklarını açıkladı. Irak’taki Zerkavi, 7 Haziran 2006’da ABD güçlerince düzenlenen bir operasyonda öldürüldü. Yerine Ebu Hamza el Muhacir geçti. 2006 yılının sonlarında El Kaide’ye yakın Ebu Ömer el Bağdadi ise liderliğini yaptığı “Irak İslam Devleti”ni kurduklarını açıkladı.

Şimdiki lideri kim?

2010 Nisan’ında, ABD ve Irak güçleri, Sisar bölgesinde Ebu Ömer el Bağdadi ve Ebu Hamza el Muhacir’in kaldıkları eve ortak bir operasyon düzenledi. Operasyonda her ikisi de öldürüldü. Ebu Bekir El Bağdadi örgütün yeni lideri oldu.

Nusra Cephesi ile ilişkisi var mı?

2011 sonlarında Muhammed Colani liderliğindeki Nusra Cephesi, El Kaide’nin Suriye kolu olarak kuruldu. 9 Nisan 2013’te Ebu Bekir Bağdadi’ye ait bir ses kaydında Nusra Cephesi’nin Irak İslam Devleti’nin müttefiki olduğu belirtildi. Aynı yıl, Bağdadi Nusra Cephesi ile Irak İslam Devleti’nin “Irak-Şam İslam Devleti” adı altında bir araya geldiğini açıkladı.

IŞİD-Nusra ayrışması nasıl başladı?

Kısa bir süre sonra Ebu Muhammed Colani’ye ait bir ses kaydı yayınlandı. Ses kaydında Colani, Irak İslam Devleti ile yakın ilişki fikrine sıcak baktığını söyledi, ancak iki örgütü bir isim altında bir araya getirme fikrini reddetti. Colani ses kaydında El Kaide lideri Eymen Zevahiri’ye bağlılığını ilan etti.

IŞİD El Kaide’nin bir kolu mu?

2013 Şubat’ında, El Kaide, Suriye’deki IŞİD’i tanımadığını ilan etti ve örgütün Suriye’yi terk etmesini istedi. El Kaide Suriye’deki temsilcisinin Nusra Cephesi olduğunu açıkladı. Nusra Cephesi ve IŞİD arasında birçok cephede çatışmalar yaşandı. En sonuncusu ise IŞİD’in Nusra Cephesi’nin kontrolündeki Deyr Ez-Zor kentinde kontrolü sağlamasıyla son buldu.

Suriye ve Irak’ta nereleri kontrol ediyor?

IŞİD, Suriye’de Mumbuc, petrol zengini Rakka ve Irak sınırına yakın Deyr Ez-Zor kentlerini elinde tutuyor. Irak’ta ise Anbar eyaletindeki Felluce ve Ramadi’de etkili. Son olarak Musul kentini de ele geçirdi.

Askeri gücü ne kadar?

IŞİD’in Suriye’deki askeri gücünün 6-7 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Savaşçılarının çoğunluğu yabancılar. Irak’taki silahlı üyelerinin sayısının ise 10 binin üstünde olduğu tahmin ediliyor.

Suriye rejimi ile işbirliği var mı?

Suriye muhalefeti IŞİD’in Suriye’de devrimin sabote edilmesi için Şam yönetimince desteklendiğini iddia ediyor. 

Şam rejimi Suriye’de muhaliflerin elindeki bölgelere düzenli olarak varil bombası atarken, IŞİD’in kontrolündeki bölgelere saldırmıyor. IŞİD, Rakka’da çıkardığı petrolü de Suriye rejimine satıyor.