İş kazası geçirenin yetimlerine çift maaş var!

Okurumuz Cansel Erdevenli soruyor “Bünyamin bey, kocam inşaatta çalışırken beşinci kattan düştü, komaya girdi. Sizlere ömür geçen ay kaybettik kocamı. Maaş bana kalacak mı? SSK’ya dilekçe verdik ama daha bir şey çıkmadı. İş kazası oldu diye, çift maaş var diyorlar, doğru mu?”

Sayın okurum, öncelikle başınız olsun diyelim. Ateş düştüğü yeri yakıyor, ölümlü dünya…

İş kazaları ülkemizin temel problemlerinden biri, ne yazık ki işverenlerimiz de işçilerimiz de bu konuda bilinçsiz. Bunun sonucunda da her yıl binlerce canımızı yitiriyoruz bu kazalara.

İş kazaları her ne kadar tümüyle sıfırlanmasa da asgari seviyeye indirecek tedbirlerin alınması hepimizin temennisi.

Öte yandan iş kazası olması halinde sosyal güvenlik sistemimizde tazmin ve telafi edici ödemelerin yapıldığını da belirtmek gerekiyor. İş kazası geçiren kişiye şartları sağlıyorsa maaş bağlanıyor, ölüm halinde geride kalanlarına maaş bağlanabiliyor.

İş kazası sonucu vefat halinde hangi maaş hakları var, çift maaş alınabiliyor mu, bu okurlarımızdan sıkça gelen bir soruyu oluşturuyor. Tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde ayrıntılı olarak açıklayalım.

Ölüm Geliri Nedir?

Ülkemizde İş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklardan birini de ölüm halinde sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması oluşturuyor.

Gelir kavramına pek alışık değil halkımız, ne demek bu gelir?

Gelir iş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi ifade etmekte. Başka bir ifade ile gelir sigortalının yakınına ölene kadar maaş bağlanması demek.

Ölüm geliri bağlanılması için sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümünde bir sigortalılık süresi bulunması aranmamakta.

Başka bir deyişle, işe girdiği ilk gün daha ilk saatte kaza geçiren birinin dahi yakınlarına ölüm geliri bağlanabilir.

Ölüm Geliri Kimlere Bağlanıyor?

İş kazası sonucu vefat eden kişinin eşine, çocuklarına, ana ve babasına hak sahibi sıfatı ile maaş bağlanabilmektedir. Dul eş evlenmediği sürece maaşı almaya devam eder.

Çocuklar ise çalışmadığı, kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmadığı takdirde erkek ise 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görüyorsa 20 yaşını, yüksek öğrenim yapıyorsa 25 yaşını goldurmadığı sürece, kız çocuklar ise yaşı ne olursa olsun evli olmadıkları ve çalışmadıkları sürece maaş almaya devam eder.

Burada ana ve babanın maaş alabilmesi için hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması ve bu kişilerin diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaması veya her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almaması şarttır.

Ana ve babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirin asgari ücretin net tutarından az olması da bir başka şarttır.

Ana ve babanın 65 yaşın üzerinde olması halinde ise artan hisse bulunup bulunmadığına bakılmamaktadır.

Ölüm Geliri Nasıl Hesaplanır?

İş kazası veya meslek hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine bağlanacak gelir, ölenin kazadan önceki son on iyi ay içerisindeki son üç aydaki ortalama gelirine göre bağlanmaktadır.

Bu ortalama gelirin yüzde 70’i, güncellenerek gelir olarak bağlanır.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 veya daha fazla oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerin, ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın bu tutar hak sahiplerine hisseleri oranında gelir olarak bağlanacaktır.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerin, ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmaması halinde sigortalının almakta olduğu sürekli iş göremezlik geliri, hak sahiplerine gelir olarak bağlanır.

Geride Kalanlara İkinci Maaş Nasıl Bağlanır?

Şimdiye kadar belirttiğimiz ölüm geliri iş kazası geçiren sigortalının bir gün bile çalışması olmasa dahi,  herhangi bir sigortalılık günü şartı olmaksızın geride kalan hak sahiplerinin yararlanacağı bir haktır.

Öte yandan iş kazası sonucu vefat eden kişinin geride kalanlarına eğer yeterli çalışma günleri varsa ayrıca ölüm aylığı da bağlanabilir.

Ölüm aylığı ölüm sigortasından sağlanan haklardan biri olup, kanunda belirtilen şartları sağlamış iken ölen sigortalının yakınlarına bağlanan süreli aylığı (maaşı) ifade eder. Ölüm aylığı bizim halk arasında yetim maaşı olarak ifade edilen emekli maaşıdır.

En az 1800 Gün Sigortalılık Gerekiyor

Ölüm aylığı  5510 sayılı Kanuna göre en az 1800 gün (5 yıl) hizmet günü olan 4/1-(a) sigortalıları (eski tabirle SSK’lılar) ölür ise geride kalan hak sahiplerine istekleri halinde bağlanır.

Görüldüğü üzere ölüm aylığı yani çifte maaş için en az 5 yıllık sigortalılık hizmetinin görünüyor olması zorunludur.

Ancak Kanun yapıcı bu kadar hizmet günü olmayanları da unutmamıştır.

İkinci seçenek olarak ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalının her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunulması ve 900 prim gününün bulunması halinde de hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde ölüm aylığı bağlanabilmektedir.

Bu şartları sağlayanların hak sahiplerine çift maaş ödenir. Gelir olan maaş tamdan, aylık olan maaş ise yarımdan ödenmektedir.

Bu belirtilen bu şartları sağlamadan ölenlerin hak sahiplerine ise tek maaş (ölüm geliri) bağlanacaktır.

---

Kıssadan Hisse

“Fırtına, denizde bir kuvvet eser, insanda aksine bir zaaf eseridir.”

— Cenap Şahabettin

---

Sorularınız:

www.bunyaminesen.com

Yazarın tüm yazıları için: