İş kazaları nasıl soruşturuluyor?

Okurumuz Burhanettin Tercan soruyor: “Bünyamin bey, işyerimizde iş kazası olursa ne yapmalıyız? Ayrıntılı olarak açıklar mısınız?”
                        

Sayın okurumuz, iş kazaları ne yazık ki çalışma yaşamı açısından ülkemizin yüzünü kara eden hususların başında geliyor. Ülkemiz iş kazaları oranında dünyanın en önde gelenlerinden. Üstelik son yıllarda gerçekleşen iş kazaları arasında ölümle ve sakatlanma ile sonuçlananlarda artış görülmekte.

Bu yüzden ülkemiz insanında iş kazaları konusunda bilinç geliştirilmesi önem arz ediyor. İş kazaları sosyal güvenlik hukukumuzda nasıl tanımlanmıştır, neleri kapsamaktadır, nasıl soruşturulmaktadır; bugünkü yazımızda bunlardan bahsedeceğiz.

İş Kazası Nedir?

Sosyal güvenlik hukukumuza göre iş kazası;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) 4/1-(a)’lı yani eski tabirle SSK’lı emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.

İş Kazası Nasıl Bildirilmelidir?

İş kazalarının oluşumunun önlenmesi esas olsa da sosyal güvenlik hukukumuz iş kazalarının olması halinde bir takım bildirim yükümlülükleri düzenlemiştir.

İş kazası hizmet akdi ile bir işverenin yanında çalışan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilmek zorundadır. Bu süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.

Bir işverenin yanında değil de kendi işyerinde çalışan sigortalılar, yani yeni tabirle 4/1-(b) sigortalıları açısından da kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde SGK’ya bildirim yapmak zorunludur.

Posta İle Bildirim Nasıl Yapılmalıdır?

SGK’ya yapılacak bildirimler iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile yapılabilir.

Burada önemle altını çizmek gerekir ki bildirimlerin posta ile yapılması halinde normal posta kabul edilmemekte, postanın mutlaka iadeli taahhütlü olması gerekmektedir. İadeli taahhütlü ve APS bildirimler posta mührünün vurulduğu tarihte SGK’ya ulaşmış gibi işlem görür. Adi posta yani normal posta ile yapılan bildirimler ise ancak SGK’ya ulaştığı tarihte işleme girer.

İş kazaları alelade bir dilekçe ile bildirilemez. Bildirimler kanuna göre şekil şartına bağlanmıştır.

Buna göre İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir.

İş Kazasında İhmali Olan SGK Tarafından Belirleniyor

Sosyal Güvenlik Kurumu kendisine bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde denetim yapmaktadır Bu denetim SGK’nın denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları olan SGK Denetmenleri/Müfettişleri yada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri vasıtasıyla soruşturma yapılmaktadır.

SGK Müfettişleri/Denetmenleri ile İş Müfettişleri iş kazaları konularını denetlemekte yasal olarak yetkilidir. Uygulamada iş kazalarının yüzde doksanı SGK Denetmenlerince soruşturulmaktadır.

Soruşturmalarda iş kazasının oluşumunda işveren, işçi ve üçüncü kişilerin kusur oranları da araştırılmakta, kazanın meydana gelmesinde kimlerin kusurlu olduğu tespit edilmektedir.

İş Kazası Geçirene Yasal Haklar Var

Sosyal güvenlik hukukumuz iş kazası geçirenlere birçok hak tanımıştır. Buna göre iş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar şunlardır:

a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi.

b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması.

c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması.

d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.

e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.

---

Kıssadan Hisse
“Cahillerle tartışırken bilgiler bile cehalete kapılır.”
— Goethe

---

Sorularınız için:

Emeklilik tarihini hesaplatmak isteyen okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil numarası, Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi, askerlik yaptığı ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er olarak yada yedek subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü, doğum borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise özürlülük rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı bilgilerinin tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin ay, yıl ve gün şeklinde gönderilmesi gerekir.

Yazarın tüm yazıları için: