Hastalanan çalışana rapor parası var

Diyarbakır’dan okurumuz Salih Turan Karapınar soruyor: “Bünyamin bey, özel bir hastaneden geçen ay 12 gün istirahat almıştım. ’dan istirahat parasını almak için ne yapmam lazım?”

Sayın okurum, ülkemiz hukukunda işverenlerin hastalanan sigortalılara çalışmadıkları günler için ücret ödeme yükümlülüğü yok. Bu ise çalışanın hastalanması halinde gelir kaybına uğraması riskinin doğması demek.

sistemimiz bu riski karşılamak üzere hastalanan sigortalıya “geçici iş göremezlik ödeneği” verilmesini düzenlemiş bulunuyor.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 18 inci maddesi ile getirilmiş olan bu hak halk arasında “rapor parası” veya “istirahat parası” olarak biliniyor.

alınması için doktor raporunun SGK’ya ibraz edilmesi gerekiyor. Son dönemde SGK kendisi ile sözleşme yapmamış özel hastanelerden alınan raporları da kabul etmeye başladı.

Geçici iş göremezlik ödeneğinin ne olduğunu ve nasıl ödendiğini tüm okurlarımızı bilgilendirecek şekilde ayrıntılı açıklayalım.

Hasta Olana Var

“Rapor parası” veya “istirahat parası”, tek hekim veya sağlık kurulu/heyet raporu alan sigortalılara yapılan bir ödeme.

Rapor parası, rapora esas olan hastalık veya özrün bir iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle meydana gelmesi halinde çalışamaz hale gelmenin (iş göremez olmanın) ilk gününden itibaren ödeniyor.

İş kazası veya meslek hastalığı olmayan normal bir hastalığın veya kazanın meydana gelmesi halinde ise ilk iki gün geçici iş göremezlik ödeneği verilmemekte. Bu halde rapor parası üçüncü günden itibaren başlıyor.

Normal hastalık veya kaza halinde rapor parası alabilmek için ayrıca iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartı var.

Son bir yılda ister son işyerinde isterse de başka işyerinde toplamda 90 günü olan sigortalı rapor parası alabiliyor. İş kazası veya meslek hastalığı hallerinde ise doksan gün prim ödeme gün şartı aranmıyor.

Rapor Parası Ne Kadar?

Rapor parasının ne kadar olduğu çalışanın aldığı ücrete göre değişiyor.

Bu çalışanın aldığı son ücret değil, geçici iş göremezliğinin başladığı tarihten önceki son oniki ayadaki son üç ay içindeki maaşlarına göre belirlenen ücreti.

Bu son üç ayda sigortalının aldığı ücret çalıştığı günlere bölünüyor ve rapor parasının hesabında kullanılacak günlük kazancı tespit ediliyor.

Örneğin son üç ayda otuzar gün çalışıp karşılığında 2000+2200+2100 toplamda 6300 TL ücret alan sigortalının rapor parasının hesabına esas olacak günlük kazancı 6300 / 90 = 70 TL günlük kazanç olarak hesaplanıyor.

Sigortalının hesaplanan günlük kazancı ne kadar yüksek ise bu o kadar çok rapor parası alacağı anlamına geliyor.

Gelir Düşüşü Riskini Karşılamak Amaçlanıyor

Belirttiğimiz üzere rapor parası çalışanın aldığı maaşa göre değişiyor. Az ücret alan az, çok ücret alan çalışan ise çok rapor parası alıyor.

Bazıları SGK’nın zaten çok maaş alan sigortalıya fazla para ödemesini asgari ücretliyi ise üç kuruş rapor parasına mahkûm etmesini adil bulmayabilir.

Ama kazın ayağı öyle değil!...

Zira rapor parasının maktu bir tutar olmaması, başka bir deyişle tüm çalışanlara eşit ödenmemesi kısa vadeli sigorta risklerinin doğasından kaynaklanıyor.

Burada amaç hastalık dolayısıyla gelir düşüşü yaşayan sigortalıların hasta olmadan önce almakta olduğu ücretinin yeniden sağlanması, ani gelir düşüşünün yaşam standartlarında keskin bir düşüşe neden olmasının önüne geçilmesi.

Normal olarak geliri yüksek olan çalışanın gelir kaybı daha yüksek olduğundan SGK tarafından karşılanan riski de daha yüksek oluyor.

Hastanede Yatan ile Yatmayan Farklı Alıyor

Rapor parası ayrıca hastanın tedavisinin evde mi yoksa hastanede yatarak mı yapıldığına göre de değişiyor.

Evde tedavi gören, hastaneye gittiğinde ayaktan tedavi gören hastalar için rapor parası hesaplanan günlük ücretinin, teknik tabiri ile kazancının, üçte ikisi.

Yatarak tedavilerde ise rapor parası çalışanın günlük kazancının yarısı olarak ödeniyor.

Yukarıdaki örnekle gidecek olursak 70 TL günlük kazancı olan bir çalışanın rapor parası hastanede yatması halinde günlük 35 TL, ayaktan tedavi olması halinde ise 46 küsur TL.

Yatarak tedavilerde daha az rapor parası ödenmesinin temel nedeni ise hastanın zaten SGK tarafından ilaç, tedavi, yatak, iaşe ve refakatçi bedellerinin karşılanması ve giderlerinin daha az olmasının beklenmesi. Keza hastanın evde tedavi olması halinde barınma, gıda gibi ekstra masraflarının olacağı da dikkate alınıyor.

Rapor Parasını Almak İçin Ne Yapmalı?

Rapor parasının alınması için özel bir şart yok, yalnızca doktor raporunun SGK’ya ibraz edilmesi gerekiyor.

Eskiden SGK yalnızca kendisi ile sözleşmeli hastanelerden alınan raporları kabul ediyor, diğer raporların onaylanmasını şart koşuyordu. Mayıs ayında yapılan değişiklik sonrasında ise SGK ile sözleşme yapmamış özel hastanelerden alınan raporları da geçerli kabul edilmekte.

Ülkemizde artık e-rapor sistemine geçildiği için doktor raporları E-Ödenek sistemi üzerinden doktorlar tarafından otomatik olarak SGK’ya gönderiliyor. Yani çok ekstrem haller dışında sigortalılar ellerinde rapor ile SGK’da kuyruklara girmek zorunda kalmıyor, perişan olmuyor.

İşverenler de raporların kendilerine ibraz edilmesini müteakip çalışmazlık bildiriminde bulunuyorlar. Çalışmazlık bildirimi hasta sigortalının işyerinde çalışmadığının bir işverence beyan edilmesi demek…

Rapor parası SGK’ca kişiler adına PTT Bank hesaplarına gönderilmekte, başka hiçbir belgeye gerek olmadan TC kimlik numarası ile de çekilebilmekte.

Rapor parasını yalnızca normal SSK’lılar (yeni tabirler 4/1-a’lılar) değil haklarında yalnızca kısa vadeli sigorta kolları uygulanan çırak ve stajyerler de alabiliyor.

---

Kıssadan Hisse

“Ey dilim! Benim hem servetimsin hem felaketim. Beni bahtiyar eden de sensin, berbat eden de...”

— Mevlana

---

Sorularınız:

Yazarın tüm yazıları için: