Ev hizmetlerinde ayda on günden az çalışanların sigortalılığı nasıl işleyecek?

Ev hizmetlerinde yemek, temizlik, ütü gibi hizmetler için hizmetli çalıştırma eskiden beri kullanılagelen bir hizmet çeşidi.

Bu çalışanlar da sürekli ve düzenli olarak aynı işverenlere ait evlerde çalışıyorlarsa sigortalı olmaları gerekiyordu. Ancak uygulamada sigorta hakkı ihmal ediliyordu.

Bu ihmaller zamanla anlaşmazlıklara konu edilip yüksek miktarda idari para cezaları ve gecikme cezalarına konu olmaya başlanmıştı.

Evini işyeri olarak tescil ettirip hizmetlisini sigortalı yaptıran da vardı elbet.

Yasa Koyucu 6552 sayılı torba Kanunla 2014 Eylül ayında bir düzenleme yaparak ev hizmetlilerine özgü sigortanın yasal düzenlemesi 1 Nisan 2015’ten geçerli olarak çıkarıldı.

Sorumluluk ev hizmetlisinde

Ancak düzenleme gerçek anlamda sigortalı yapma ya da yapmama konusunda iki seçenekli olarak çıkarıldı. Buna göre bir işveren yanında ayda 10 gün ve daha fazla ev hizmetlerinde çalışanlar normal sigortalı yapılma şartların sahip kılınırken aynı işveren yanında ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalıştırılanların sigortalı olup olmamaları kendi inisiyatiflerine bırakılıyorlar. Tabii bu inisiyatif salt iradeden ibaret değil, örneğin işvereninin ayda 5 gün için 4 TL iş kazası meslek hastalığı primi ödeyecek ev hizmetlisi şayet kendisi de ayda 390,49 TL prim ödemezse sigortalı haklarının hiçbirinden faydalanamayacak.
 
Sınırlı sigorta

Ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az çalışanlar sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası kapsamında sigortalı sayılacaklar. Ama bu kapsamda  haklardan faydalanmaları diğer tüm primleri kendilerinin üstlenmeleri halinde mümkün olacak.

Çalıştıran işveren sayılmayacak

Dolayısıyla bu şekilde sigortalı çalıştıranlar 10 güne (10 hariç) kadar çalıştırdıkları sigortalılar nedeniyle işveren sayılmayacaklar, bu kapsamda sigortalı çalıştırdıkları her gün için sigortalı çalıştıranlar prime esas günlük kazanç alt sınırının yüzde 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyecekler.

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranlardan işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi ile aylık prim ve hizmet belgesi, işten ayrılış bildirgesi gibi yükümlülükler beklenmiyor.

10 günden az çalışmanın tespitinde günlük 7,5 saatin altındaki çalışmalar 1 gün olarak kabul edilmesi gerekmektedir. 10 günden az çalışılan süreler birbirini izleyen günler olabileceği gibi ayın farklı günleri olması da mümkün bulunmuyor. Örneğin haftada 3 gün 4’er saat bir işyerinde çalışan bir ev hizmetlisi ayda 48 saat çalışıyorsa 7 gün çalışmış gibi prim yatırılacak. İşvereni 5,60 TL prim yatırırken şayet hizmetli sigortalı olmak, iş kazası veya hastalık halinde rapor parası almak, ileride emekli olmak, sağlık yardımlarından yararlanmak istiyorsa her ay gidip kendisi 390,49 TL prim yatıracak.

Sigortalılık başlangıç bildirimi kolay

Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanların bildirimi “Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru Formu” (Ek 2) ile yapılacak.

Form çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar, ay sonunun hafta sonu genel ve resmi tatil günlerine denk gelmesi halinde ise bu günleri takip eden ilk iş günü sonuna kadar SGK ünitelerine verilmesi mümkün bulunuyor.  

“Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru Formu”nda çalışan ve çalıştıran kişinin imzası, kaç gün çalıştırıldığına dair bildirim ile e-posta adresleri ile cep telefon numarası bilgileri de işlenerek verilmesi gerekmekte olup bu şekilde form ibrazı halinde ayın diğer günleri için çalıştırılan kişinin değişmemesi koşuluyla yeni form düzenlenmesi de gerekmiyor.

Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanların bildirimi bu kişileri çalıştıranlar yönünden internet aracılığı ile de yapılması mümkün bulunuyor. Sigortalı çalıştıranlar www. adresinin “e-hizmetler” menüsünün altında bulunan “Ev Hizmetleri” kısmını seçerek bildirimde bulunabilecektir.

Bu şekilde yapılan bildirim sonucunda sigortalının cep telefonu numarasına ev hizmetliliğinden dolayı sigortalı tescili yapıldığı, uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödeyebileceği hakkında bilgilendirme mesajı gönderilecek.

Primler Nasıl Ödenecek?

SGK’ya “Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru Formu” ile müracaat edenlerin çalıştıran ve sigortalılar yönünden tescili yapıldıktan sonra çalıştıran kişiler % 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primini banka aracılığı ya da www.sgk.gov.tr adresinin “e-sgk” menüsünden “Kart ile Prim Ödeme”, “Diğer Ödemeler” seçeneğinden kredi kartları veya banka kartları aracılığıyla SGK’ya ödeyebilecekler.

Sağlık Primi de Kendisine Bağlı 

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az sigortalı çalışanların % 32,5 oranındaki uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde, uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanmaları mümkün.  

Hizmet SSK kapsamında sayılacak

Sigortalıların uzun vadeli sigorta kolları ve GSS priminin kendileri tarafından ödenebilmesi için ev hizmetlerinde aynı ya da farklı çalıştıran yanında en az 1 gün, en fazla 9 gün süre ile çalışması yeterli bulunuyor. Yani ev hizmetlisinin emeklilik priminin yatırılması kendi isteğine bağlı ve yine kendisi tarafından gerçekleştirilmesi gerekmesine rağmen normal isteğe bağlı sigortalılar gibi 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalısı değil, 4/1-a sigortalısı (SSK) sayılacak. Bu yönüyle kısmi çalışan SSK’lılar gibi değerlendirilecekler.

Ödeme süreli

Uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası priminin takip eden ayın sonuna kadar sigortalı tarafından ödenmesi gerekmekte olup, primin ödenmemesi halinde uzun vadeli sigorta kolları ve GSS kaydı kapatılacak, primin ödenme hakkı düşecektir.

Uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası tescili aylık olarak yapılacak, takip eden ayda sigortalının ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışmasının bulunmaması halinde uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası tescili oluşturulmayacak.

Son tahlilde evde ayda 10 günden az ev hizmetlisi çalıştırmanın işverene ilk tescil başvurusunu yapıp, ayda 7,20 TL prim ödeme ve ev hizmetlinse ücretini ödeme dışında yükümlülüğü bulunmuyor.