Yeni prim yapılandırmasında sigortalı ve işverenlerin fayda tablosu

Prim yapılandırma kanunları ödeme güçlüğü çeken mükelleflerin toplu olarak prim borçlarını ödeyebilmelerini sağlamasının yanında gecikme faiz ve cezaların enflasyonla değişimi ile avantaj sağlamaktadır. 

Bazı Alacakların Yapılandırılmasına İlişkin 6736 sayılı Kanun 19 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunuyor.

BAŞVURU TARİHLERİ 

Prim borcu bulunan sigortalı ve işverenler için son başvuru tarihi 31.10.2016, Genel Sağlık Sigortası borcu için gelir testi ve yapılandırma için son başvuru tarihi ise 02.01.2017 olacak. 

BU BİR AF DEĞİL

Yapılandırma Kanunlarıyla hep bir polemik üretilir. Devlete olan asıl prim borçları silinmediği için bu tür kanunlara af demek aslında yanlış bir görüşe yol açıyor. İdari para cezalarının yarısı siliniyor ama primlerle ilgili asıl borçlar silinmiyor, asıl borca eklenen gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’ileri siliniyor, bu silinenlerin yerine de enflasyon farkı getiriliyor. Ülkemizde enflasyon tespitleri hep üzerinde oynandığı, saptırıldığı izlenimi uyandırır. Gerçek enflasyonun yüksek, açıklanan enflasyonun ise düşük olduğu iddia edilir ve bizce haksız da değildir bu görüş.

Haksız olmadığımızın en büyük delili de bu af spekülâsyonunun çıkmasıdır. Neden mi? Anlatalım.

Özellikle eski dönem borçlarında borç asıllarındaki faizi kaldırıp yerine enflasyon farkı koyduğunuzda borç aslı+faiz yekünü ile borç aslı+enflasyon farkını mukayese ettiğinizde aralarında yüzde 90’a varan bir fark doğduğunu görürsünüz. Bunun nedenlerinden biri normalde uygulanan faizlerin mevduat faizlerinden ve yasal faizden çok yüksek olmasının yanı sıra on yıllardan beridir muhtelif hükümetlerce açıklanan enflasyon rakamlarının gerçeğine nazaran düşüklüğüdür.  

NORMALDEKİ FAİZLER YÜKSEK 

SGK’nın prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için % 3 (28.04.2010’dan itibaren % 2) oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin (DİBS) aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır.

Örneğin aşağıdaki gibi çeşitli yıllardaki 100 TL borcun 31.08.2016 tarihi itibariyle DİBS faizleriyle ulaştığı tutarla bunun yerine enflasyon farklı tutarı kıyaslarsak bariz farkı net olarak görebiliriz.  (Not: 100 TL borç asıllarını 2004 ve öncesi için 100.000.000 eski TL olarak düşünmelisiniz.)

31.08.2016 tarihi itibariyle hesaplarla düzenlediğimiz Tablodan görüleceği üzere 1995 yılından gelen faizli borcun yüzde 90’ı silinmiş oluyor.

Fakat 6736 sayılı Kanunun getirdiği yapılandırma hakkında bu tablo en azından Bağ-Kurlular için çok yaşanacak değil. Neden mi?

Son olarak önce 2008 yılında beş yıl (60 ay) ve daha fazla prim borcu olanların bahse konu borçları silinmişti. Yine 2015 yılında çıkartılan 6645 sayılı Kanunla 01.05.2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla prim borcu olanların borçları süreleriyle birlikte silinmişti.

Bu tür silinen Bağ-Kur süreleri ihya edilebiliyor, ancak ödeme şekli ihya edilen tarihte en düşük matrahtan hesaplanmış Bağ-Kur primi baz alınarak ve sürenin tamamı üzerinden hesaplanıyor.

Yani 01.05.2015 tarihi öncesinde 12 aydan daha az süreyle oluşmuş Bağ-Kur borç süreleri ile 01.05.2015 – 01.07.2016 tarihleri arasındaki 14 aylık prim borç süreleri hakkında yapılandırmanın bu avantajından faydalanılabilecek.

Bunlara ek olarak geçmişe (1985-2015) ait olup bu tarihten sonra varlığı tespit ve tescil edilmiş ilave Bağ-Kur süreleri olursa bunlar hakkında da çok avantajlı yapılandırmadan yararlanılabilecek.

İŞVERENLER İÇİN BÜYÜK FIRSAT 

Daha önceki yıllarda sigortalı çalıştırdığı halde primlerini ödemeyen işverenler bu bakımlardan daha şanslılar. Zira onlarda borç silme söz konusu olmadığı için eski dönem borçlarındaki bel bükücü gecikme zamlı ve cezalı faizlerden kurtularak şaka denilecek boyutta küçük ölçekte borçlar ödeyerek borçlarından kurtulabilecekler.

BAĞ-KUR SİGORTALISINDA KAZANÇ 

Yine örneğin Bağ-Kur taban matrahından (Asgari ücret) prim ödeyerek Bağ-Kur sigortalılığını sürdüren bir Bağ-Kur (4/b) sigortalısının mevcut prim borcu ile yapılandırmadan yaralandığında sağlayacağı fayda aşağıdaki tablodan görülebilir. Yapılandırmadan sonra istisnai olarak eski dönem borçlarında yüzde 90’a varan kazanç olabilir ama Bağ-Kur sigortalısı için ağırlıklı olarak esas kazanç son 2 yıldır meydana gelen borçlar olacak.