Kıdem tazminatı almanın ipuçları

Denizli’den okurumuz Ekrem Sözübir soruyor: “Bünyamin bey, ilk defa 1997 yılında çalışmaya başladım. Erken emeklilik için 3600 günlük sürem doldu. SGK’dan günümü doldurduğuma dair belge alırsam işimden istifa etsem kıdem tazminatı alır mıyım? Paraya ihtiyacım var, kıdem tazminatımı alıp başka yerde çalışmaya devam etmek istiyorum.”

Sayın okurumuz, kıdem tazminatı sisteminin değiştirilmesi uzun süredir Türkiye’nin gündeminde. Kıdem tazminatının bir fona dönüştürülmesi ve tazminatınızı işverenden değil doğrudan fondan almanız yapılması düşünülen değişikliklerin en önemlisi. Ancak mevcut halde halen eski yasa sürüyor, yani kıdem tazminatı henüz değişitirilmedi.

KIDEM TAZMİNATI NASIL ALINIR?

Kıdem tazminatının nasıl alınacağı okurlarımızın sıkça sordukları bir konu. Mevcut kanunlarırmıza göre kimler kıdem tazminatı alabilir, istifa etmeniz halinde kıdem tazminatı hakkınız var mı? Ayrıntılı olarak açıklayalım…

KIDEM TAZMİNATI ALMANIN ŞARTLARI

Kıdem tazminatı halen 1547 sayılı İş Kanunu uyarınca ülkemiz iş hukukunda uygulanmakta işçiye sağlana bir hak.

Buna göre iş kanununa tabi olarak çalışan, başka bir deyişle hizmet akdi yada iş sözleşmesi ile bir işverenin yanında çalışanların,

1. İşveren tarafından 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan ve derhal fesih hakkı veren bir sebebe dayanarak yaptığı fesih dışında bir sebeple işine son verilmesi,

2. İşçi tarafından sağlık sebepleri, ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan halleri yada zorlayıcı sebepler dolayısıyla iş akdinin sona erdirilmesi, hallerinde iş akdi son bulan işçiye tanınmış bulunan bir haktır.

Kıdem tazminatı işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarındadır. Ancak ödenebilecek kıdem tazminatının bir tavanı da var. Şu an 2016 yılı için bu tavan 4092,53 TL.

İSTİFA EDEN KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

Kıdem tazminatını alabilmek için temel bir prensip olarak işçinin kendi isteği ile istifa etmemiş olması yada kendi istifa ettiyse bile bunu derhal feshi hakkı kazandıran haklı veya geçerli bir sebebe dayandırması gerekmektedir.

Yani işsiz kalmanız kendi isteğiniz ile olmamalı normal koşullarda…

Öte yandan 1475 sayılı İş Kanunu işçinin kendisinin istifa etmesi halinde dahi belirli şartlarla kıdem tazminatı alabilmesini sağlamıştır. Buna göre;

1. 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle feshedilmesi veya,

2. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılınması,

3. Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya,

4. Erken çalışanın muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılınması,

5. İşçinin ölümü sebebiyle son bulması, hallerinde de kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu olmaktadır.

3 BİN 600 GÜNÜ DOLDURAN TAZMİNAT ALIR MI?

506 sayılı Kanuna baktığımızda yaşlılık aylığı bağlanması için gerekli olan asgari prim ödeme gün sayısının 3 bin 600 gün olarak belirtildiği görülmektedir. Bu çerçevede hizmet günü 3 bin 600 günü dolduran sigortalılar kendi istekleri ile işten ayrılsalar dahi, başka bir deyişle istifa etseler de kıdem tazminatına hak kazanırlar.

1999 YILINDAN ÖNCE İŞE BAŞLAMIŞ OLMANIZ GEREKİYOR

3 bin 600 gün şartından kıdem tazminatı alabilme hakkından faydalanmak için 8.9.1999 tarihi öncesinde çalışmaya başlamış olmanız gerektiğini hatırlatalım…

Bu haktan yararlanmak için SGK’dan “3 bin 600 gün sayını doldurduğuna” dair “kıdem tazminatı alabilir” yazısı almak ve bu yazıyı işverene ibraz etmek gereklidir. İşçinin aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bağlı bulunduğu SGK’ya veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır.

İşçinin ölümü halinde SGK’dan belge alma şartı aranmaz. SGK’dan alınan bu yazı zaman aşımını uğramaz. Zira 3 bin 600 günü doldurmuş olmanız gerçeği bugün de bir yıl sonra da değişmez.

İşten 3 bin 600 günü doldurduğunuz için emekliliği beklemek amacıyla ayrılırsanız bir daha çalışamazsınız diye bir kural yoktur.

İş Kanunun ruhuna baktığımızda işçinin emekliliği beklemek amacıyla ayrılması hallerinde kıdem alabileceği düzenlenmiştir. Öte yandan işçinin bir süre sonra çalışma hayatına dönmesine engel olacak bir ibare de Kanunda bulunmamaktadır.

Bu açıdan bir süre sonra tekrar çalışma hayatına ayni yada farklı bir işyerinde dönmeniz halinde dikkat etmeniz gereken tek şey kıdemini aldığınız dönemin sıfırlanacağı, başka bir deyişle sıfırdan kıdem toplamaya başlayacağınızdır.

Başka bir deyişle aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.

---

Kıssadan Hisse

“Bin ormanlık oluşum tek bir meşe palamutunun içindedir.”

— R.W. Emerson

---

Sorularınız için:

http://www.twitter.com/bunyaminesen

http://www.bunyaminesen.com

Yazarın tüm yazıları için:

Bu yazının tüm hakları Memurhaber.com'e aittir. "www." biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır.