İşverenlerin beklediği o yasa çıktı  

Çalışma hayatımızda daimi işçi, taşeron işçisi gibi istihdam şekillerine ek olarak yeni bir kavram daha geliyor. İşverenler ÖİB'lerden kiralayacakları işçiler ile geçici işçi ihtiyaçlarını daha ekonomik bir şekilde sağlamış olacak.

Çalışma hayatımızda köklü bir değişiklik getirecek olan 6715 sayılı Yasada geçici işçi kavramı kullanılsa da hem kamuda mevsimlik çalışan işçiler için de kullanılmasından dolayı karışıklığa neden olmamak ve hem de uygulama şekli itibariyle ve fiilen çalıştıran işveren ile arasındaki ilişkinin niteliği itibariyle getirilen yeni istihdam şekline kiralık işçi kavramı daha uygun düşüyor.

NASIL UYGULANACAK?

Kiralık işçi uygulamasının üç ayağı olacak. Biri kendi kiralık işçilerini çeşitli işyerlerine çalışmak üzere gönderen ve işveren sayılan bir Özel İstihdam Bürosu (ÖİB), ikincisi kiralanan işçi ve üçüncüsü de işçiyi fiilen çalıştıran gerçek işveren olacak. Özel İstihdam Bürosu İş-Kur’dan alınacak izinle kuruluyor.

Geçici iş (kiralık) ilişkisinde işveren özel istihdam bürosu olacak. Ama Özel İstihdam Bürosu işçisine sadece diğer işyerlerinde çalıştırdığı süreler için ücret ödeyecek.

Özel İstihdam Bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi, geçici işçi ile iş sözleşmesi, geçici işçi çalıştıran işveren ile geçici işçi sağlama sözleşmesi yapmak suretiyle yazılı olarak kurulacak. Özel İstihdam Bürosu ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında yapılacak geçici işçi sağlama sözleşmesinde; sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi, işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet bedeli, varsa geçici işçi çalıştıran işverenin ve özel istihdam bürosunun özel yükümlülükleri yer alacak.

Geçici işçinin, Türkiye İş Kurumundan veya bir başka özel istihdam bürosundan hizmet almasını ya da iş görme edimini yerine getirdikten sonra geçici işçi olarak çalıştığı işveren veya farklı bir işverenin işyerinde çalışmasını engelleyen hükümler konulamayacak. Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilecek. Fakat bu süre üç ayı geçemeyecek. Yani ÖİB işçiyi 3 aydan fazla işsiz bırakamayacak, bırakırsa kiralık işçinin o ÖİB ile sözleşmesi fesholmuş sayılacak.

EV HİZMETLİSİ DE KİRALIK OLABİLECEK

Mevsimlik tarım işlerinde ve ev hizmetlerinde de kiralık işçi çalıştırılabilecek ve üstelik süresiz olacak. Bu durum özellikle ev hizmetlileri için önemli bir handikap daha anlamına geliyor. Bilindiği gibi Nisan 2015 ayına kadar düzenli olarak aynı yerde çalışan ev hizmetlisi sigortalılık zorunluluğu kapsamı içinde bulunuyor, sigortasız çalıştırılmışsa hizmet tespit davası açarak sonradan da olsa tüm emeklilik haklarını kullanabiliyordu. Nisan 2015 ayından itibaren ise ayda 10 günden az olarak aynı yerde çalışan ev hizmetlilerinin sosyal güvenlik sorumluluğu kendi üzerlerine bırakılmıştı. Şimdi ayda 6 ayrı işyerinde 5’er gün çalışan ev hizmetlisi bir ayda tam 30 gün sigortalı olarak çalışmış olacak ise de bu defa kıdem, ihbar yıllık izin süreleri gibi hakları olmayacak. Zira işverenleri artık o evlerin sahipleri değil ÖİB olacak. 

TARIM İŞÇİLERİNE ETKİSİ OLUMLU OLACAK

Tarım arazilerine mevsimlik tarım işçisi sağlayan dayıbaşılık müessesesi kayıt içine alınır ve bu alanda da ÖİB'lerden işçi temini sıkı şekilde sağlanırsa bu yasadan tarım işlerinde çalışan tarım işçileri sigortalılık kapsamına alınmış olacak ve onlara yararı dokunmuş olacak.

İŞVERENLERE NEDEN MÜJDE?

İşverenler için neden müjde dedik. Açıklayalım.

İşverenler daha önce evlat edinme ve doğum sonrası kısmî çalışma isteyen işçinin yerine, 16 veya çoklu doğum halinde 18 haftalık doğum izni alan işçilerin yerine, askere giden işçinin yerine ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde kiralık işçi ile eksiğini kendisi açısından sorunsuz kapatabilecek. Bu haller sona erdiğinde o kiralık işçinin işi sona ermiş olacak. Kiralık işçiyi çıkarmada ihbar, kıdem gibi haklar tanımaktan kurtulacak.

SEKİZ AY KİRALIK İŞÇİ HAKKI

İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerinde de kiralık işçi çalıştırılabilecek.

İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması hâli ile işletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde de kiralık işçilerle eksik kapatılabilecek. Keza mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları hâlinde de kiralık işçi çalıştırılabilecek.

Tüm bu hallerde dört ayı geçmemek üzere kiralık işçi bağlantısı kurulabilecek. Mevsimlik işler dışındaki İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde, üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması hâli ile işletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde de kiralık işçilerle ilgili yapılan sözleşme dört aylık bir dönem daha uzatılabilecek.

Yani İşverenler “İlave sipariş geldi ek personel almadan siparişi nasıl karşılayacağım” sorununu işçilerin fesih, yıllık izin ve tazminat gibi ek haklarını üstlenmeden kiralık işçi ile karşılayabilecek.

Mevsimlik işlerde ise sadece 4 aylık sürede çalıştırma söz konusu olabilecek.

ALTI AY ENGELİ 

Kiralık işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için altı ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramayacak. Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde sekiz ay süresince kiralık işçi çalıştırılamayacak.

Keza geçici (kiralık) işçi çalıştıran işveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden itibaren altı ay geçmeden kiralık işçi kapsamında çalıştıramayacak. Yani Yasa Koyucu işverenlerin kendi işçilerini işten çıkartıp kiralık olarak işe alabileceğini öngörüp altı aylık süre şartı koymuş bulunuyor.

DÖRTTE BİR SINIRI VAR 

Kamu kurum ve kuruluşlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde ise kiralık iş ilişkisi kurulamayacak. Keza geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 65 inci maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramayacak.

Bilindiği gibi 6356 sayılı Kanunun 65 inci maddesi “Üretim veya satışa yönelik olmamak kaydıyla niteliği bakımından sürekli olmasında teknik zorunluluk bulunan işlerde faaliyetin devamlılığını veya işyeri güvenliğini, makine ve demirbaş eşyalarının, gereçlerinin, hammadde, yarı mamûl ve mamûl maddelerin bozulmamasını ya da hayvan ve bitkilerin korunmasını sağlayacak sayıda kiralık işçi, kanuni grev ve lokavt sırasında çalıştırılabileceğini” amir bulunuyor.

İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde çalıştırılan kiralık işçi sayısı o işyerindeki işçi sayısının dörtte birini geçemeyecek.

KOBİLERE DESTEK

Ancak, on ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde beş işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilecek. İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülerek hesaba sokulacak.  Uygulama Kobi’lerin işçilik maliyetlerini azaltarak desteklemiş olacak.

 Devam edecek...

Bu yazının tüm hakları Memurhaber.com'a aittir. "www." biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır.