İş arama izni nasıl kullanılır?

Yozgat’tan okurumuz Burhan TEMİZKAN soruyor: “ Bünyamin bey döry yıldır çalıştığım işten ayrılmayı düşünüyorum. Maaşımızı sürekli geç veriyorlar, bazen aylarca maaşımızı alamıyoruz. İş arama izni diye bir hakkım olduğunu öğrendim. Doğru mudur, ayrıntılı bilgi verebilir misiniz? İşveren vermek istemezse ne yapmalıyım?”

Sayın okurum, öncelikle yeni bir işi kısa bir zamanda alnınızın terinin karşılığını alacağınız bir iş bulmanızı dileyelim.

Sorunuzun cevabına gelince evet 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca iş arama izni hakkınız bulunmaktadır. İş arama izni İş Kanununun işçinin işsiz kalması dolayısıyla sıkıntıya düşmemesi ve yeni iş bulması suretiyle kendini idame ettirebilmesi için sağladığı pozitif ayrımcılık niteliğinde bir haktır.

İş Arama İzni Nasıl Uygulanır?

İş Kanununa göre bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur.

İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.

Başka bir deyişle isterseniz günlük iki saat yerine işten ayrılmadan önceki sürede tüm gün iş arama izni kullanabilirsiniz. Bu sürede ücretinizi de alırsınız.

İş akdinin hangi tarafça feshedildiği iş arama izninin kullandırılmasında önemli değildir. İşyerinden kendi isteğinizle yani istifa ederek ayrılsanız da iş arama iznini kullanabilirsiniz. Derhal fesih hükümleri saklıdır.

İhbar Süresince Yeni İş Arayabilirsiniz

 İhbar süresi, halk diliyle anlatacak olursak işçinin işyerinde çalıştığı süre ile orantılı olarak işten ayrılması için hem patronun hem de işçinin birbirine önceden işten ayrılacağını yada işten çıkartılacağını söylemesi gereken süreyi ifade eder.

İş sözleşmeleri;

- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

- İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

- İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim süresine işçi yada işveren uymazsa diğer tarafa bildirim süresi kadar ücret tazminat ödemek zorunda kalır. İşveren bildirim süresinin ücretini peşin öderse iş akdi tüm hukuki sonuçları ile sona erdiğinden iş arama izni istenemez.

İş Arama İznini Nasıl Hesaplarsınız?

Sizin verdiğiniz bilgiye göre eğer sözleşmenizde daha fazla bir süre öngörülmemiş ise ihbar süreniz sekiz haftadır. Bu süre içerisinde iş arama iznini kullanabilirsiniz. Sekiz hafta içerisinde çalıştığınız günlerde her gün iki saat iş arama izni kullanabilirsiniz. Haftada 6 gün çalışılan 1 günse tatil yapılan bir işte iseniz 6*2=12 saat, toplamda 12*8=96 saat iş arama izniniz vardır.

Eğer bu izni toplu halde kullanmak isterseniz 96/7,5=13 gün iş arama iznini kullanarak erken işten çıkabilirsiniz. Bu sürede ücretinizi tam olarak alırsınız. Ücretinizde kesinti yapılamaz.

İşveren İş Aramak İzni Vermiyor, Ne Yapmalıyım?

İşverenler kanuni bir hak olan iş arama iznini vermek zorundadır, bu hak seçimlik değildir. İşverenlerin bu iznin verilmesinde işin yoğunluğu yanında hakkaniyet kurallarına riayet etmesi, iş bulmak için kullanılabilecek zamanlarda izin vermesi gerekir. İş aramanın mümkün olmadığı örneğin gece saatlerinde iş arama izni verilmesi doğru olmaz.

İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenmek zorundadır. Yani iş arama izni ücret almanıza engel değildir.

İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder. Yani başka bir deyişle iş arama izni süresinde çalışılan sürelerin ücreti üç katı ücret olarak ödenir.

Eğer işvereniniz bu hakkınızı kullandırmaz ise konuyu ALO 170 Hattından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayet edebilirsiniz. İşveren, iş müfettişlerince yapılacak denetimde puantaj kayıtları ile işçiye iş arama izninin kullandırıldığını ispatlamak zorundadır.

---

Kıssadan Hisse

“Bir insanı mahkum etmeden önce gökte üç ay eskiyinceye kadar onun ayakkabılarıyla yürü.”

— Kızılderili atasözü

Sorularınız için:

Emeklilik tarihini hesaplatmak isteyen okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil numarası, Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi, askerlik yaptığı ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er olarak yada yedek subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü, doğum borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise özürlülük rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı bilgilerinin tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin ay, yıl ve gün şeklinde gönderilmesi gerekir.

Yazarın tüm yazıları için: