Fazla mesai ücreti ne kadardır?
Fazla mesai ücreti ne kadardır?
İzmir’den okurumuz Selami Kırcan soruyor: “Bünyamin bey,
bir servis şirketinde çalışıyorum. Zaman zaman servis için gece
yarılarına kadar çalışıyoruz. Patronum fazla mesailerimizi
geciktiriyor, bazen de vermiyor. Fazla mesai için ne kadar ücret
verilmesi gerekir? Fazla mesaimiz verilmeyince ne yapmalıyız? Ben
ve arkadaşlarım bu konuda haklarımızı öğrenmek istiyoruz. Beni
aydınlatırsanız sevinirim.”
Sayın okurumuz, öncelikle şahsınızda tüm dünya çalışanlarının 1
Mayıs Emek Bayramı’nı kutlayalım.
Fazla Mesai Ülkemizde Ciddi Bir Sorun
Okurumuz, yine çok sorulan bir soruyu soruyor. Ne yazık ki
işçilerimizden, keyfi olarak fazla mesai yaptırıldıkları, fazla
mesai ücretlerinin verilmediği yada fazla mesai zammı olmadan
verildiği gibi şikayetleri sık sık duyuyoruz. Bu konu İş
Mahkemelerine de en çok yansıyan ücret alacaklarından.
Oysa fazla mesai ücreti işvenin keyfine bırakılmamış olup, İş
Kanunumuzda ayrıntılı olarak açıklanmış bir husustur.
İş Kanununa göre fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma nedir, ne
kadar ücret alınır? Bu konuları ayrıntıları ile açıklayalım.
Fazla Çalışma Nedir?
İş Kanunumuza göre ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya
üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir.
Fazla çalışma, İş Kanununda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık
45 saati aşan çalışmalardır.
Ancak, İş Kanunu’na göre denkleştirme esasının uygulandığı
hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık
iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam 45 saati
aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.
Fazla Mesai Ücreti Ne Kadardır?
Fazla mesai için ayni ücret verilmez. Zira çalışan iş yapabilmek
için fazladan kendinden fedakarlık etmekte, yeri geldiğinde
dinlenmek, yenilenmek için ihtiyaç duyduğu zamanı
kullanmaktadır.
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma
ücretinin saat başına düşen miktarının YÜZDE ELLİ yükseltilmesi
suretiyle ödenir.
Başka bir deyişle normal saat ücretiniz öneğin 40 TL ise, fazla
mesai saat ücreti bunun 1,5 katı yani 60 TL’dir.
Fazla Sürelerle Çalışma Nedir?
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında
belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde
uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar
yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır.
Başka bir deyişle işçinin örneğin haftalık 35 saat çalışması
kararlaştırılmış ise, işçinin 45 saate kadar olan 10 saatlik
fazladan çalışması “fazla sürelerle çalışma”dır.
Bu süre ancak 45 saate kadar olan çalışmaları kapsar.
Fazla Sürelerle Çalışmaya Ne Kadar Ücret
Ödenir?
Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için
verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen
miktarının YÜZDE YİRMİBEŞ yükseltilmesiyle ödenir.
Yukarıdaki örnekten gidecek olursak, normal saat ücreti 40 TL olan
bir işçinin, fazla sürelerle çalışma ücreti bunun 1,25 katı yani 50
TL’dir.
Belirtelim ki haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar fazla
sürelerle çalışma değil, fazla çalışmadır ve bu çalışmalar için 1,5
kat ücret ödenir.
Zorla Fazla Mesai Yaptırılamaz
İş Kanunumuzda fazla çalışma düzenlenmiş olsa da işçiye sınırsız
fazla mesai yaptırılamaz. Zira işçinin de bir insani çalışma
kapasitesi vardır.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması
gerekir.
Başka bir deyişle işçi keyfi olarak ve zorla fazla mesai
yaptırılamaz.
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 275 saatten fazla da
olamaz.
Nereye Şikayet Edebilirsiniz?
Fazla mesai ücretinin verilmemesi yada eksik verilmesi ücret
alacaklarının ödenmemesi dolayısıyla işçiye haklı fesih hakkı
verir. Zira ücret ve ekleri iş akdinin esaslı unsurlarından
biridir. Bunun işveren tarafından ödenmemesi iş akdinin esaslı bir
unsurunun yerine getirilmemesi anlamını taşır.
Eğer fazla çalışma ücretinizi yada fazla sürelerle çalışma
ücretinizi alamıyorsanız bu yasal haklarınızdan mahrum edildiğiniz
anlamını taşır.
Konuyu en yakın Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne yada direkt ALO
170 Hattından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftiş Kurulu’na
şikayet edebilirsiniz. Belirtelim ki ALO 170 Hattını aramak
ücretsizdir. Konuyu İş Müfettişleri soruşturacak, gerekli
haklarınız verilecektir.
İdari aşamada haklarınızı alamamanız halinde de İş Mahkemesi’nde
ücret ve benzeri alacaklarınızın tahsili amacıyla dava açmanız
mümkündür.
---
Kıssadan Hisse
“Meyveli ağaç taşlanır.”
---
Sorularınız
için:
Emeklilik tarihini hesaplatmak
isteyen okurlarımızın T.C. kimlik numarası, SSK sigorta sicil
numarası, Bağ-Kur numarası, ay-gün-yıl olarak doğum tarihi,
askerlik yaptığı ve terhis olduğu tarihleri, askerlik süresini, er
olarak yada yedek subay olarak yaptığını, ilk işe giriş tarihi (ilk
kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarih), hizmet dökümü,
doğum borçlanması için çocukların doğum tarihlerini, özürlü ise
özürlülük rapor oranını, vergi indirimi yazısı alıp almadığı
bilgilerinin tümünü eksiksiz göndermeleri gerekmektedir. Tarihlerin
ay, yıl ve gün şeklinde gönderilmesi gerekir.
Yazarın tüm yazıları
için: